Alouette escríbese con tinta e chumbo

Cris Ultreia e Jeanba no seu taller. DAVID FREIRE
Arredor da imprenta clásica, Alouette Machine atopou refuxio no segundo estado de alarma en Cerdedo-Cotobade

Alouette. Alondra. Laverca. Un paxariño de voo baixo e canto longo dá nome ao proxecto arredor da imprenta manual, con tinta e tipos de chumbo e madeira, de Cris Ultreia (Pontevedra, 1983) e Jeanba (Bélxica, 1978), Alouette Machine. Iniciativa itinerante, mutante e militante, como eles a definen, o segundo estado de alarma, á volta do verán do ano pasado, levou aos seus promotores a buscar refuxio en Cerdedo-Cotobade. Aquí instalaron o seu taller, dende o que traballan dende entón. Entre outras cousas, fixeron os calendarios do colectivo Liceo Mutante e o cartel da programación de abril do Cineclub Pontevedra.

"Escogimos Alouette para el nombre porque nos gustan mucho los pájaros". As aves e as súas migracións teñen moito que ver con esta proposta. Cris Ultreia, de feito, é bióloga. "Pájaros y tipografía", resume Jeanba. "Ese ha sido nuestro extraño punto de encuentro". 

A parella explica como foi que comezou este proxecto conxunto arredor da impresión e da reprodución gráfica a pequena escala, moi vinculado ás súas viaxes por Europa en furgoneta. "Nela levamos unha pequena prensa tipográfica e uns caixóns con letras de chumbo e madeira. Normalmente traballamos con colectivos, grupos de idade ou en espazos onde podemos realizar talleres. O noso obxectivo é xerar material gráfico de forma colectiva que se empregue para comunicar, para facer chegar mensaxes incómodas, diferentes, realistas ou que cuestionen o establecido". Fan carteis, pegatinas, postais... e traballan a cianotipia (procedemento fotográfico monocromo, a partir dunha copia negativa da imaxe orixinal), o gravado e a serigrafía.

No proxecto trabállase con materiais rescatados da chatarra e de imprentas abandonadas por Europa. O papel é de patacas fritas belgas

LA GAZETTE. A orixe de Alouette Machine está en La Gazette, "un proyecto colectivo alrededor del que, cada año, nos encontramos distintas personas de Francia, Bélgica, Inglaterra, Suiza y España, en concreto, Barcelona. Hacemos impresión tipográfica durante una semana todos juntos, como un taller abierto, en un sitio en el que dispongamos de máquinas", conta Jeanba. "Hace dos años nos encontramos en Barcelona y creamos nuestro propio proyecto. Desde entonces hemos hecho talleres en Bélgica, Francia, Suiza, Croacia...". E España. Concretamente Galicia, onde os pillou a declaración do segundo estado de alarma. Desde outubro están instalados en Cerdedo-Cotobade.

Arredor de experiencias en talleres colectivos como a Impremta Collectiva de Can Batlló (Barcelona) foi que Cris Ultreia e Jeanba se interesaron por un xeito de traballar, hoxe desprazado e practicamente desaparecido trala implantación da tecnoloxía dixital. "O que fixemos foi recuperar materiais de imprentas desmanteladas e ir aprendendo o oficio a partir do que nos ensinaban antigos xefes de taller e caixistas tipógrafos". Nos caixóns do seu obradoiro hai pezas de chumbo, "actualmente ya no se fabrican", e de madeira de buxo ou de pereira, "muy antiguas, algunas de cien años", que foron recollendo en espazos abandonados e antigas imprentas por Europa, segundo contan.

Detrás de Alouette Machine está a defensa dun oficio perdido, "del trabajo lento y consciente, de lo que significa montar e imprimir un texto a lo largo de todo un día por ejemplo". O impresor belga conclúe así: "Esto no es Photoshop. Y a nosotros nos encanta. Es algo vivo, que existe alrededor del trabajo con amigos y de materiales que hemos recuperado de la chatarra, incluida una prensa que ha salido de un centro penitenciario". Presumen de que case todo o que manexan é reciclado. "Hai tinta que encontramos en Croacia y el papel es de embalaje de patatas fritas belgas". 

Alouette Machine reivindica a reflexión en tempos de Instagram. "Isto é algo que require paciencia, que leva tempo, que se pensa conxuntamente e que queda. Non é algo que se escribe nun segundo, se comparte nas redes sociais e inmediatamente xa se consumiu e xa pasou. Aquí igual tardas tres días en facer un cartel. Non é eficiente nese sentido, pero non todo debería ser así na vida. Pola contra, esta é unha maneira de traballar autónoma que non precisa nin electricidade, na que fas cousas a partir de case nada".