'Historias para coñecermos Pontevedra'

Rodrigo Cota: "Intento ser como os Ramones cada vez que me poño a escribir"

Rodrigo Cota decidiu ambientar a súa obra de 'Historias para coñecermos Pontevedra' antes da propia fundación de Pontevedra. O resultado: unha viaxe ao século V, no castro de Serpentiones, onde a investigación do asasinato do seu líder serve como escusa para deixar voar o seu humor
Rodrigo Cota, autor de ‘Asasinato de Mael de Serpentiones’, ollando a vista desde a Igrexa de San Vicente de Cerponzóns. DP
photo_camera Rodrigo Cota, autor de 'Asasinato de Mael de Serpentiones', ollando a vista desde a Igrexa de San Vicente de Cerponzóns. DP

Cando se volve a introducir o nome de Mourente, Rodrigo Cota (Cidade de México, 1966) corta a pregunta: "Que non é Mourente! Xa che dixen que iso foi un erro da edición!", exclama antes de engadir, en ton de humor: "Agora teño a dúas parroquias contra min: a de Mourente, porque aparece na capa do libro pero non no texto; e a de Cerponzóns, porque aparece no texto pero non na cap". "Ata podemos sumar á de Alba, que se nomea nunha ocasión e logo todo é Serpentiones, Serpentiones, Serpentiones". Serpentiones é o castro onde se desenvolve a súa historia, en torno á liña imaxinaria que separa Cerponzóns de Santa María de Alba. Alí, no século V, a chegada do predicador Marco Tulio e o asasinato do líder do castro, Mael, desemboca nunha especie de cluedo onde o humor, non exento de crítica, se converte no grande protagonista dun relato do que non é doado esquecerse. 

Tiña claro que quería facer un relato histórico.
Facíame graza ambientalo nun castro porque non deixa de ser unha pequena civilización. Sobre todo se é un castro illado, como neste caso. Serpentiones é o nome antigo co que se coñeceu Cerponzóns no primeiro documento de hai máis de mil anos. Aínda así, creo que a historia funcionaría igual de ben -ou de mal- se a ambientas nunha nave espacial do ano 50.400.

A obra está chea de anacronismos.
Iso é un gag. A nena co do móbil, por exemplo. É un relato humorístico e aí xa podes decidir ata que punto queres chegar co humor. Como era un relato curto, eu preferín enchelo de gags. Supoño que así é máis levadeiro. Non fai a historia mellor nin peor, pero si pode facela máis divertida. E no caso do xamán (cánticos inintelixibles nomeando a Colacao, o Aserejé, etc.), iso fíxeno coa intención de que o lector sentise vergoña allea. Non tanto do xamán como de min. Porque ti dis: o xamán este é un tío absurdo, grotesco. Pero o que escribe isto tampouco é moito mellor. Non hai que buscarlles ningún significado a eses gags.

Os retrousos son constantes nos personaxes principais.
Iso tamén é un gag, pero á vez é un recurso. Nunca me gustaron moito as descricións de personaxes. Prefiro que os personaxe se recoñezan a través do que fan edo que din. É dicir, chega un momento en que nin preciso poñer quen dixo algunhas cousas porque o lector xa o sabe. Penso que é moito máis eficaz que facer unha descrición física. E máis co límite de caracteres. 

Nunca me gustaron as descricións de personaxes. Prefiro que se recoñezan a través do que din e do que fan


Facíao por condensar.
E tamén por outra cousa: porque ti mentres les, ao final, tes na cabeza a unha Bricia. Aínda que eu a describira, a Bricia que imaxinas ti nunca será igual que a que imaxina calquera outro. Iso deume moito xogo, por exemplo, coa nena, que é a que de verdade sostén un pouco todo. 

Bricia, que mestura lucidez, adolescencia e instinto homicida.
Iso simplemente pareceume divertido. Fixen un grupo de cómicos clásicos: o tipo que parece listo e é tonto, o que parece tonto e é tonto, a que parece lista e non o é. E Bricia, que é a que parece lista e é lista. A que achega un pouco de sentidiño, de intelixencia. E ao mesmo tempo, con iso de que se lle está indo a cabeza (o seu retrouso, constante, é "Voute matar!"’), creo que provoca un contraste que dá moito xogo na mesma personaxe.


No castro, volven a comer nada máis rematar de facelo. Trátase doutro gag?
Si, pero ten a súa explicación. O relato é moi plano: non ten tramas paralelas, non ten personaxes que entran e que saen e os que abren a boca son sempre os mesmos cinco ou seis. Entón, o das comidas era algo que me permitía interromper o relato e a sucesión de diálogos. Porque a obra é todo diálogo. Así dáballe un respiro ao lector, explicaba algunha cousiña e arrancaba outra vez. Foi unha estratexia de estrutura argumental. 

Na etimoloxía dos protagonistas hai varios agasallos ocultos.
Non che vou mentir. Podería, pero non. Os nomes saqueinos buscando en Google: ‘nomes celtas en Galicia’. Apareceu unha páxina que me daba unha lista e collín os queme soaron mellor. Non ten máis. 

Pero non revisou o significado? 
O significado dos nomes? (Todos os nomes van en consonancia, de forma irónica ou non, cos personaxes) Ah, pois ao mellor na web si poñía o que significaba cada cousa. Pode que, no momento de escoller os nomes, mirase o significado. Pero non teño recordo. Estoume a enterar agora. Sabes que pasa? Que eu, cando me meto a buscar historias, podo ter 40 páxinas abertas. Pero, agora que o dis, sería moita puta casualidade. Pois, tío, fíxeno. Ao mellor querendo, pero sen darme moita conta. Busquei o significado, ao mellor inconscientemente, e dixen: «Este nome é para este». Como funciona o cerebro. Manda carallo. Se o fixese conscientemente, loxicamente, quedaba de puta nai: «Curreime os nomes porque quería que tivesen un significado». Pero non, non. Nin puta idea. 

Quero divertirme escribindo e escribir buscando a xenialidade en cada frase é algo que me aburre moito


Como é o seu proceso creativo?
Primeiro, monto a historia no coco. A historia enteira, de principio a fin. Incluso algúns diálogos. Non tomo notas ni nada. E voulle dando, voulle dando. Cando teño a historia completa, escribo. Cúrrome un pouco máis os diálogos, que non funcionan igual que no coco, pero o que é a historia de principio a fin xa a teño enteira. Para min a parte máis aburrida é escribir. Se eu montase a historia mentres escribo, probablemente sería máis divertido, pero non son capaz de traballar así. Cando te das de conta, váiseche todo das mans: porque empezaches a meter personaxes, a sacar a outros e a facer tramas paralelas. E xa non hai forma de encaixar todas esas cousas.


O estilo da obra é moi particular.
Intento ser como os Ramones cada vez que me poño a escribir: tres acordes. Dúas estrofas, estribillo, tres estrofas, estribillo e fin. Eu non quero facer exercicios literarios. Entre outras cousas porque pasei boa parte da miña vida traballando como ‘negro’ e tocoume facer TFG, artigos e ata novelas. Logo, non todo o mundo pode ser Bach. Aínda que tampouco hai que ser King África. Pode haber un equilibrio entre ambas cousas. Como o que é unha hamburguesa á gastronomía: está ben, cómese en tres minutos, mólache, repites de cando en vez e xa sabes que iso tampouco é caviar. Pero está aí e pode estar de puta nai. Hai días en que ao mellor, se che dan a escoller, prefires uns ovos fritidos con chourizo e non un centolo. E, ademais, non me gusta ser presuntuoso. Eu quero divertirme escribindo. E escribir buscando a xenialidade en cada frase, a perfección absoluta, a min abúrreme moito. Iso xa hai outros que o fan e que o fan de carallo.

Xa con Pontevedra fundada, a onde levaría a alguén de fóra?
Depende. Se non me cae ben, poñeríao a subir as escaleiras que baixan de Santa María cara ao río. É a única rúa escalonada de toda Pontevedra. E, se me caese ben, poñeríao a baixalas. 

Comentarios