ESTAS GALLINAS lo tienen todo: son bonitas, buenas ponedoras, su carne es muy sabrosa –similar a la caza–, son autosuficientes y, sobre todo, son muy inteligentes y comunicativas. Para Carmen Barral Vilanova, no hay otras como ellas y reúne en su casa de San Pedro de Mera unas 200 de todos los tipos, por lo que sabe perfectamente de lo que habla.
Las galiñas piñeiras son, además, una raza autóctona. Sin embargo, no son reconocidas por la Xunta, pese a que criadores como Carmen -que es, además, vicepresidenta de la Asociación Galega para a Recuperación da Galiña Piñeira, Agalpi- llevan ya un tiempo pidiéndolo.
"Estamos varios criadores a ver se a Xunta recoñece esta raza como autóctona. Agora mesmo, hai moi poucos exemplares en Galicia de galiña piñeira e os que hai están nas mans dalgúns criadores. En total, somos 150 na comunidade autónoma. Hai xente que ten 50 exemplares e outros, 6, pero o importante é que a raza non se perda porque son uns exemplares espectaculares", afirma Carmen.
Por el momento, dos variedades de esta gallina fueron reconocidas por la Federación Española de Avicultura, Colombicultura y Cunicultura de Raza (Fesaconcur). En total, hay tres variedades de la galiña piñeira: la blanca, llamada también pita das neves; aperizada dorada ancestral, conocida como asalmonada, y la aperizada dorada asiática, aperdizada. Las reconocidas fueron las dos primeras.
"A máis habitual é a da variedade asalmonada. Esta galiña estendeuse por toda Galicia e o norte de Portugal pero, pouco a pouco, coa chegada das galiñas industriais, que se venden nos almacéns a seis ou sete euros, foron desaparecendo", explica Carmen Barral.
CARACTERÍSITCAS. Su pasión por estas gallinas es tal que se deshace en elogios hacia este tipo de animal. "Son boas nodrizas e o sabor da carne é especial, é moi parecido ao da caza. Son bastante ariscas no carácter e prefiren subirse a unha árbore que meterse na caseta pero, se teñen terra, son autosuficientes, non van ao galiñeiro. É unha raza que houbo toda a vida en Galicia, que se adaptou moi ben ao noso territorio. Por iso, é importante que a Xunta a recoñeza como autóctona porque iso axudará a conservala e non haberá risco de perder a raza", insiste, de nuevo, Carmen Barral.
Esta vecina de San Pedro de Mera, que estudió Biología, trabaja en una empresa láctea pero su tiempo libre se lo dedica por entero a su particular rebaño de gallinas, sin mirar el reloj.
"Sempre me gustaron moito as galiñas. E dedícolles todo o tempo cando non estou no traballo. Ata me quitan de durmir! O que máis me preocupa é gardalas do raposo. Teño unhas 200, todas de razas autóctonas. Hainas araucanas, que poñen ovos de cor azul; sedosas, paduanas, moñudas, holandesas, cebriplatadas, cebrinas, brahmas pero as favoritas son as piñeiras. Son incribles, ata no comportamento. Só lles falta falar. O outro día, veume buscar unha ao coche cando chegaba para que a levase ao galiñeiro!", cuenta Carmen.
Además de gallinas, esta bióloga también tiene un pequeño grupo de patos, de dos razas: Campbell y Pekín.
La afición de Carmen por coleccionar razas autóctonas de gallinas la lleva, incluso, a visitar exposiciones avícolas por todo el país en busca de los mejores ejemplares. "É algo que me gusta e non me pesa facelo. A exposición de Vegadeo é unha das mellores. Alí pódense ver moitos exemplares de distintas razas", afirma.
FOTOS. Ahora, en su interés para reclamar que la Xunta declare estas gallinas como raza autóctona, Carmen Barral busca fotografías antiguas de esta ave con el fin de justificar ante la Administración autonómica su presencia en la comunidad desde hace muchos años. "É material documental que pensamos aportar no expedente para que a Xunta as catalogue e se protexa esta raza de galiña. Por iso, toda axuda é pequena neste caso", asegura.
Las fotos demostrarían que la memoria de la infancia de Carmen, con su abuela, cuidando de estas gallinas se ajusta a la realidad, cuando las piñeiras eran una de las razas más extendidas en Galicia. Quienes tengan imágenes pueden aportarlas en el correo [email protected].
Los primeros especímenes fueron recogidos en Arzúa y O Pino por Xesús García Rodríguez, hace veinticuatro años.
Divulgación
La asociación de criadores Agalpi organiza distintas actividades, a lo largo del año, para promocionar la galiña piñeira como, por ejemplo, exposiciones, cursos de genética o manejo de animales y también jornadas gastronómicas de degustación en las que también se prueba la calidad de la carne del galo piñeiro.