Citámonos ás nove e media da mañá nas portas do zoo de Mykolaiv con Andrea —o seu nome real non o podemos dicir— e os seus homes; son membros do Exército ucraíno, non nos deron os detalles da súa graduación, pero claramente Andrea é o xefe.
Para entrarmos na zona gris temos que ir escoltados por eles. A zona gris é un largo anaco de terreo entre Jerson e Mykolaiv no que as escaramuzas entre os dous bandos son continuas. A franxa na que entramos está hoxe controlada por Ucraína, en mans dos rusos hai unhas semanas. A liña de fronte aquí avanza e retrocede continuamente, de feito toda a zona gris é fronte de guerra.
Deixamos atrás as antigas posicións rusas. Un prado no que asentaron até 5 lanzamísiles cos que asediaron a capital Mykolaiv: unha vibrante cidade de medio millón de habitantes antes da guerra, e que agora loita por sobrevivir sen auga potable e baixo os continuos bombardeos. Dinos Andrea que agora os mísiles chegan dende o Mar Negro, o Caspio ou Crimea.
A seguinte parada no camiño son os campos de cereais, inmensos, nos que os ucraínos derribaron dous helicópteros rusos. Un deles quedou totalmente queimado, non puideron nin sequera rescatar os cadáveres dos seus ocupantes —2 por helicóptero—. Ao carón do segundo hai unha pequena tumba, cun pao no que está posta a camisola dun dos pilotos, enriba un gorro. Dinos Andrea que os seus homes enterraron alí os restos porque "Rusia non se quere facer cargo nin dos seus propios mortos".
Antes de coller a estrada de Shevchenkove dannos unhas novas instrucións: a partir dese momento debemos levar os cascos postos mesmo dentro do coche —o chaleco xa era imprescindible dende que deixamos Mykolaiv, e sen cinto de seguridade, por se algo pasa e hai que saír pitando do coche—. Temos que conducir rápido e sempre pola liña que eles nos van marcando co seu coche. A estrada está chea de furados de mísiles que hai que ir esquivando, non é doado á velocidade que nos levan, pero Andrii, o meu compañeiro, manéxase ben nestas situacións : "I’m a profesional" é a súa frase preferida.
Shevchenkove é unha vila de pouco máis de 100 veciños, agora só quedan 3. Luba —diminutivo de Amor— cóntanos que eles non poden marchar. A seu home, Leonid, fáltalle unha perna e está moi delicado de saúde. A súa veciña ten 85 anos, así que decidiron quedar os tres. Fixeron un búnker no rocho, baixo o chan, que tiveron que adaptar como puideron para que Leonid puidera baixar. Alí viviron semanas, agora aínda baixan durmir nel todas as noites.
De día Luba coida da horta, das pitas e da cabra e Leonid escoita os combates, hoxe uns quilómetros máis ao sur, dende o porche esnaquizado da súa casa. Os furados que fixeron as balas atravesaron mesmo as paredes. "E é unha casa boa", di Andrea golpeando co puño nun dos muros. Se volven achegarse os rusos cos seus tanques volverán meterse no rocho, di Luba.
Da vila os rusos levaron ao alcalde, non saben onde, pero cren que a Rusia. Imos até a escola, porque malia ser unha vila pequena en Shevchenkove está a escola da comarca, un edificio grande, do que pouco máis que quedan as paredes.
Ciscadas polo chan as bolsas de comida militar rusa que temos visto varias veces ao carón dos tanques estragados. "Instaláronse aquí", confírmanos Andrea. De súpeto oímos un ruído que vén dalgún lugar dentro do edificio. Andrea ponse alerta e berra o nome dun dos seus subordinados coa arma xa apuntando a porta, respóndenlle afirmativamente e segue a amosarnos o despacho de dirección.
O reloxo marca as dúas e dezasete, é de agullas, ten un furado nas seis que foi o que o parou. Saímos da zona gris a mesma velocidade que entramos. Paramos na última trincheira antes de saír. Están preparando o xantar, aínda que se oen ao lonxe os sons da artillería, hoxe parece que non lles vai tocar a eles coller as armas.
