Mentres agardamos polo frío, agardamos tamén por ese mundo rural que nunca existiu e que tanto lle custa recrear á industria galega do turismo. O Nadal vai sobre mundos fantásticos que teimamos ano tras anos en que existan. Por iso me gusta o Culturgal.
OÍDO
O escritor e investigador Héitor Picallo publicou unha pequena historia no seu blog que é marabilla: o escudo de Galicia, en varios armoriais franceses do século XV, leva trevos, coma os escudos dos reinos británicos, no canto de cruces. Estas seica comezan a aparecer no século XVI, e non parecen representar ao principio as sete provincias do país, senón máis ben un elemento decorativo. Logo haberá unha teima por cristianizar o escudo que fará que este grial se convirta en relicario. Pero os trevos teiman: aparecen nun mapa francés do reino galego no XVIII. Consultaría algún deses vellos armoriais, ou pertencerá a unha tradición oral insólita, susurrada alén dos papeis? Adoro especular con estas emerxencias que van flotando ao longo do tempo, como unha sorte de resistencia inconsciente, como un abrollar fervido e incómodo do pasado que xoga connosco.
VISTA
Eu non sabía esa regla non escrita da fotografía de eventos culturais galegos. Se publicas no Facebook unha foto dos ponentes falando, significa que non había ninguén no público. Porque habendo audiencia, que lle dean aos ponentes: o excepcional é ter xente nun acto cultural. Co Culturgal de Pontevedra pasa algo parecido: emociona esa imaxe que se consegue desde o alto da cafetería os sábados ás 18.30 horas, no momento primetime, e que se vai repetindo polas redes sociais. Eu tirei varias que repaso agora zoomeando cos dedos: en todas vexo moitos proxenitores que levan aos nenos de animación en animación. En case ningunha vexo bolsas con libros, por exemplo. Pode que precisemos esta foto todos os anos para saber que seguimos vivos, pero é mellor que non fagamos moito zoom no carrete do noso móbil.
OLFATO
Rolling Blackouts ten sido definido coma o mellor traballo sobre o xornalismo producido neste 2016, pero non é un ensaio nin unha reportaxe na Rolling Stone. Trátase dunha novela gráfica. Como moitas das novelas gráficas actuais, o protagonista é a propia autora do cómic, Sarah Glidden —supoño que alguén terá estudiado a íntima relación entre o "eu" e as novelas gráficas—, que viaxa cun equipo de xornalistas independentes ás zonas de conflito de Oriente Medio, acompañadas dun exmarine. É a aproximación a un feito tan real como controvertido: a transformación das antigas correspondencias exteriores dos medios por equipos ‘freelance’ que substitúen a experiencia e os bos contactos por narrativas e un olfato non tanto para cheirar as historias senón como quere o público que lle conten unha guerra determinada. Iso non se di así na novela, claro. Iso chéiroo eu entre as páxinas.
TACTO
Antón Riveiro Coello publica un novo libro, As feridas do vento, en Galaxia. É unha novela pequena escrita a partir das memorias de mocidade e, sobre todo, dos toliños que andaban por Xinzo, pero non son patrimonio exclusivo da Limia nin moito menos. En Palmeira había un que falaba en morsa, ollo, en morsa, non en morse. Só o comprendía meu pai, que era telegrafista na Mariña Mercante. Todo moi onírico. Pero nas presentacións e no prólogo Antón observa unha verdade tan natural como perturbadora: todos aqueles tolos singulares de hai décadas desapareceron cunha correcta medicación. A medicina tende a normalizar a campana de Gauss da sociedade, igualando as personalidades e os caracteres. Pero baixo as capas de fármacos, non nos enganemos, esas fantasías dos tolos continúan aí, ao noso carón, só que agora só se destapan, de cando en vez, nun triste telexornal.
GUSTO
Hai dúas Francias en Netflix. Unha delas é a que produce A very secret service, unha desopilante serie sobre o servizo secreto francés en tempos de De Gaulle. Unha parodia do patriotismo grandilocuente gaullista, o colonialismo francés en África, a desmemoria sobre o bochornoso papel francés na II Guerra Mundial ou a burocracia gala que é difícil non amar. A outra é Marseille, un retrato da corrupción nunha Marsella que quere ser como Barcelona, pero sobre todo a pelexa entre dous machotes rebosantes de testosterona. Marseille é aditiva tamén, pero conforme a tempada avanza hai algo que a fai insufrible. O burdo papel de maniquí (francés, iso si) das mulleres da serie, que se van degradando como personaxes ata convertelos en mobiliario de segunda man, provoca un mal gusto que a trama de corrupción e politiqueo non consegue facer esquencer.
CONFORT
Debato en Sobrado dos Monxes sobre as oportunidades do turismo cultural para o rural galego. Sobrado, Friol, Toques, Guitiriz, Teixeiro, un mundo de cheiro dozón, no que a gandeiría acabou por ser un monocultivo. Preferín falar en cru: aínda que hai casas modélicas, temos un gran problema co turismo rural. O confort. Esas moles xélidas de pedra ás que só se lles prende a calefacción cando chega o turista. Esa ausencia de mesas nas que poder escribir. Onde vai esa percepción de fogar esquencido que debera ter o turismo rural? O turista non é unha vaca. Nin é un labrego ao que lle abonda con vivir na cociña coa cociña de ferro prendida. O viaxeiro vén a buscar ao rural un mundo que nunca existiu pero que ten idealizado. Só cando comprendamos iso o turismo rural terá futuro no país.
