Eterno retorno

"Castro Candaz é un monumento sen protección, sen cuberta vexetal; as masas de turistas de fin de semana que están indo polo xacemento andan por riba de fráxiles muros, sen tacto ningún polo lugar"

Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'

ESTAS FINS de semana soleadas de inverno están revolucionando o turismo interior en Galicia. Mágoa que a todo o mundo se lle ocorra visitar o mesmo lugar: Castro Candaz, o lexendario solar matriz das casas fidalgas do sur de Lugo. O éxito de Castro Candaz está en que é a versión galega do mito da Atlántida, que aparece das profundidades chea de misterio e cun aperitivo de lendas que calquera quere degustar antes dun bo cocido lugués. 

OLFATO


Larry Elliot escribe en The Guardian sobre a próxima revolución robótica. Se coa implementación da primeira gran xeración de robots foron os traballos ben pagados dos obreiros da grande industria os que desapareceron, os analistas están convencidos de que a segunda revolución robótica vaise levar por diante os contratos ben pagados dos xefes e cargos intermedios do sector servizos. "Ás máquinas élles complicado replicar os movementos humanos en tarefas cotiás complexas, pero os problemas difíciles son doados para a intelixencia artificial: algoritmos, recoñecementos de patróns en grandes cantidades de datos…", asegura o economista Dhaval Joshi. Traducido a román paladino: os robots tardarán en ser chefs, xardiñeiros ou barbeiros, pero que calculen o factor de risco dun crédito ou xestionar unha carteira de investimento xa é perfectamente factible. A ver se vai ter razón o conselleiro e non os nosos pais, e a FP vai ser realmente o futuro. 

GUSTO


Coido que un documental é, hoxendía, en primeiro lugar, unha proposta estética: unha arquitectura audiovisual na que se empaqueta un contido, pero que busca diferenciarse nun concerto cheo de mensaxes e propostas a partir dunha maneira de contar. En Tita, o documental de Miguel Piñeiro que indaga na vida da mestra e pedagoga Antía Cal, hai tres mundos que acaban converxendo: a nonaxenaria Antía Cal, a dúas veces centenaria casa matriz da familia, o Mesón de Muras, e as inmemoriais, frías e espidas terras de Muras. Son planos visuais, sonoros, estéticas diferentes, pero a lucidez da pedagoga escacha os tres mundos para unilos nunha proposta estética emocionante, na que se percibe algo tan escaso no país coma o gusto no sentido da elegancia. Mírena se poden.

OÍDO


Sempre digo que na cultura galega son tan importantes os silencios que as palabras. Por exemplo, aínda non coñezo un só traballo antropolóxico que investigue se o artigo escrito por Rosalía que motivou tal escándalo que a fixo abandonar a escrita en galego tiña algo de razón. Falaba dunha práctica da Costa da Morte na que se entregaban as mulleres da casa aos viaxeiros que se hospedaban, como mostra de boa hospitalidade. Eu lin iso en Marco Polo tamén. Os investigadores pasan por esta afirmación de Rosalía asubiando e coas mans nos petos. Pensaba niso lendo a última novela de Luís Rei, O encargo do señor Castelao (Xerais), no que dá conta de algo novo para min, o breve pero intenso trato entre o noso pai da patria e unha tal Madame Fisher, cupletista, en tórridos días pontevedreses. Busco en Google e non aparece ren sobre a señora Fisher. Consulto a prensa da época na Galiciana e atopo unha breve referencia nun xornal de Vigo, da man de Julio Camba: fáiseme a boca chismosa auga ata que me decato de que é un número de 1911, e quizais outra señora. A madame Fisher e ás concubinas forzadas da Costa da Morte parece telas comido o tempo. 

VISTA


Vexo en Compostela a obra teatral Get Back, sobre un grupo de "londoners" galegos atrapados nun vagón de metro. A obra, dirixida por Jorge Coira, ten unha impecable posta en escea: un vagón de metro formato Ikea que só vexo parcialmente desde o noso palco da segunda pranta, nun Teatro Principal ateigado. Esta mirada fisicamente revirada sobre a obra, na que só percibo a metade do espectáculo e pola cal maldigo entre dentes aos arquitectos dos teatros italianos, non me impediu disfrutar dunha peza ben resolta, para unha base de público ampla, divertida e con gañas de ver representada a actualidade que lles rodea. Só lle boto en falta algo: unha maior experiencia londinense, un maior sabor local. Londres é un escenario demasiado sabroso para ser tan só o punto de partida da proposta. 

TACTO


O meu panel de Facebook comeza a vivir un insoportable eterno retorno. Levo na rede unha chea de anos e agora estou comezando a sufrir ese drama da volta cíclica dos temas, que é o máis parecido ao inferno dun mundo informado e a comprobación de que o ser humano comparte cos peixes unha memoria minúscula. E xa non é que Miliki morra alomenos unha vez ao ano e sempre haxa alguén que se laie; os temas cíclicos galaicos son "Galicia foi o primeiro reino de Europa", e veña a darlle aos "gústames", a charanga tocando o coche fantástico na procesión do santiño, a foto desa vella chorando diante dun terreo queimado –á pobre débenllo prender todos os anos–. O último tema circular é Castro Candaz, que se volve novidade e sorpresa cando emerxe ciclicamente das augas do Miño, no encoro de Belesar cada dous ou tres anos. Pero Castro Candaz é un monumento sen protección, sen cuberta vexetal; as masas de turistas de fin de semana que están indo polo xacemento andan por riba de fráxiles muros, sen tacto ningún polo lugar. Quen queira ver o poder das redes sociais para promover un destino, terá este exemplo de Castro Candaz. Pero deberiamos discutir se non ten algo de monstruoso as súas consecuencias de eterno retorno.

PRUDENCIA


Nunha gabia dunha pista dinamarquesa o arqueólogo Bjarne Henning Nielsen afirma, con moi pouca consistencia de datos científicos, ter atopado a tumba do pirata Ulf o Galego, que andou tocando as narices por aquí no século XI. E a noticia tamén prende como a pólvora nas redes. Sempre me chamou a atención unha cousa: os episodios vikingos duraron en Galicia ao redor duns douscentos anos. Os piratas musulmáns asolaron o país durante cincocentos, protagonizando chacinerías tan espectaculares coma o incendio de Cangas no XVII. Por que exercen tanta fascinación en Galicia os vikingos e non os musulmáns? Sospeito que as cores do cabelo, da pel e dos ollos teñen algo que ver, aínda que non o queiramos recoñecer.

Comentarios