Necrofilia

Esta semana vai de corpos desaparecidos ou de corpos en desaparición. Será a chegada da Semana Santa, ou do Día das Letras Galegas, o que me volve un tanto necrófilo, pero á fin e ao cabo, a cultura é moitas veces camiñar no límite entre o vivo e o morto, entre a memoria e o que non chegou. Cyberpunk e bodegóns.

Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'

OÍDO
A máis felliniana das películas de Paolo Sorrentino é posiblemente ‘L’amico di famiglia’ (2005). Un filme coa pegada decidida do director napolitano, aínda que unha das grandes descoñecidas da súa non moi ampla, pero intensa filmografía. Nas películas de Sorrentino case sempre hai un home e unha muller. Isto é un unha obviedade, claro. Canda ese home esa muller, hai unha zozobra, claro. Pero todos os protagonistas introvertidos e complexos de Sorrentino sobrepóñense á zozobra sen saíren necesariamente trunfantes. Jep Gambardella desde o seu cinismo conxénito; Fred Ballinger agochando un terrible secreto de soedade. O usureiro Geremia de’Geremei desta marabilla descoñecida que é ‘L’amico di famiglia’ débese a outra xenea das historias: convírtese en Saturio, o boticario de ‘Os vellos non deben de namorarse’ ou o Alcestes de Molière. O vello que deixa de ser astuto baixo a nostalxia de ser novo.


VISTA
Ramón Loureiro edita en Trifolium un pequeno libro sobre Carlos Casares, que contén unha entrevista inacabada —con silencios reservados entre o autor e o entrevistado que non se nos desvelan— e unha sorte de pequenos capítulos de introdución. Lin o libro de pé, nun salón de pasos perdidos, mentres facía un descanso dun traballo ben máis axitado. Lembroume aos pequenos devocionarios medievais que se levaban nalgún peto por se facía falta nun momento de tribulación. Ao igual ca eles, a escritura lixeiramente melancólica de Loureiro exerceu en min un efecto tranquilizador. Quizais o propio Casares fora así, aínda que ninguén se atreva a empregar este adxectivo. Un analxésico que a través da conversa e unha certa experiencia de tempo relativizaba o que outros axitaban, igual que o seu ‘Ilustrísima’. Casares nunca tivo a capacidade de curar, pero facía máis pequenas as doenzas.


OLFATO
A raíz do novo lanzamento de ‘The Ghost in the Shell’, Joseph Walls pregúntase en The Guardian se o cinema non tivo de abondo co xénero cyberpunk, que podería terse iniciado, se temos a vista un pouco xenerosa, na mítica ‘Metrópole’ de Fritz Lang nos anos 20, pero que mantén os seus clásicos en ‘Matrix’ ou, por suposto, en ‘Blade Runner’. A cuestión é que por suposto que non é abondo: as historias cóntanse mentres esconxuren medos e se metan en lugares incómodos do noso interior. Movementos underground, fascinación tecnolóxica, supermulleres cibernéticas —iso que tanto aterroriza inconscientemente aos homes—, división social profunda, fusión entre intelixencia orgánica e artificial ata desdebuxar o eu. Só hai que coller estes conceptos soltos, ver o mundo que nos rodea e decatarse de que temos cyberpunk para rato.


TACTO
O xornalista do Valadouro Miguel Vila inaugurou en Compostela unha mostra titulada ‘Sen obxectivo’, visitable no AC Palacio del Carmen. Son naturezas mortas e bodegóns fotografados a través dun escáner, ou sexa, sen cámara fotográfica. O escáner orixina varias cousas nas fotografías: a primeira é que os suxeitos fotografados (hortalizas, flores, froitas) emerxen da escuridade como se saíran dun averno escuro. Resulta estraño e suxestivo velas así. Iso levoume a preguntar cal é o sentido dun bodegón contemporáneo. A finais do XVI e sobre todo no XVII estas naturezas mortas tiñan certos significados simbólicos, como a morte ou a abundancia. Á morte tentamos evitar vela, como avestruces, e a abundancia de hoxe é unha reiteración; o que nos queda para os bodegóns xa é outra cousa: esa curiosidade, un pouco de nenos, de ver a materia xusto despois de que deixa de estar viva, e da que dominamos o seu proceso de evolución. Formas, texturas e cores que non somos que reproducir; detallando os procesos polos que a vida fica paralizada na nosa man e a 300 píxeles por pulgada.


GUSTO
«Imos espertar a carne», dixo Miquel Ristol. Entre os tres cociñeiros, un chacineiro e unha motoserra sacaron un chuletón dun chuleteiro de boi de 18 meses de maduración. 18 meses mantido en cámara a un grao de temperatura. Alguén me dixo que esa chuleta podía valer da orde dos mil euros. Eu dixen que máis que un obradoiro do Forum Gastronómico da Coruña isto parecía un capítulo gourmet de ‘The Walking Dead’. É curioso como todo o mundo se pon límites para a carne morta, límites sobre todo mentais. No Pazo de Tor, en Monforte, hai un marabilloso moble do XVIII para orear as perdices cazadas polos señores. Alí dentro chegaban ata o límite da podremia, que é o mesmo que dicir o máximo da exquisitez. Na Coruña probei esa carne madurada durante 18 meses, a penas dous anacos. Fartáronme coma un kilo de cachena. Se cadra a mellor carne que teña probado. Pero hai un antes e un despois. Son as palabras as que deciden como lemos o mundo. Se Miquel Ristol non falara, voz de taumaturgo, de ‘espertar’ a carne, estou convencido de que non nos sabería igual.


ASOCIACIÓN
Teño ganas de ver como tragarán as taquillas nacionais a nova película de Bruno Dumont, ‘Ma loute’, que en España se estreará a finais de mes como ‘Alta sociedad’, auténtico tema de conversa nos bares ben de París. Tiven a oportunidade de ver o filme hai tempo e as miñas nádegas remexéronse na butaca media hora ata que conseguín entrar naquela colisión entre o clown, o cine de época e un manifesto onírico. Unha badía idílica, unha familia de clase alta, un chalé de estilo ptolemaico, unha parella policial que homenaxea a O Gordo e O Fraco cun incomprensible acento de Calais, e unha cadea de desaparicións. Todo xira ao redor de dous grandes e populares temas cárnicos: o canibalismo e o incesto. E así como hai películas nas que a risa chega como consecuencia do avance do guión, en ‘Ma loute’ a gargallada chega coa perplexidade. E coa asociación. Como estes tres últimos parágrafos necrófilos.

Comentarios