Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'
O MARTES VISITEI A catedral de Lugo. Entro de cando en vez porque está tan céntrica como todas as catedrais que construíron cidades ao seu redor e porque me fascina ese amplo espazo cheo de recunchos intrigantes e figuras elevándose aos ceos. En cuestión de fe, coincido co filósofo grego Demócrito en que "existen os átomos e o espazo baleiro, todo o demás é opinión".
O luns lera a copla de Antonio Burgos (Sevilla, 1943) á morte de Bimba Bosé. O columnista afeaba nun tuit a "boa viaxe" que Miguel Bosé lle dedicara á sobriña preguntándose "buen viaje ¿dónde? Vaya con el laicismo de la moda del donde quiera que esté".
A miña idea sobre quen é Antonio Burgos é difusa. Bebe das extemporaneidades que tuitea. Todo o que lle recordo son 280 caracteres. A metade deles estaban dedicados a ese pasamento dunha muller por cancro e a outra metade a negar a necesidade de Stephen Hawking por afirmar que "a ciencia non necesita de Deus para explicar o mundo".
Non parece que Hawking descubrise nada excepcional, porque Demócrito é máis eu xa nos repartíramos a realidade entre átomos e espazo baleiro, pero o malo é que debeu tocar algún órgano sensible e recóndito do señor Burgos, quen, desabrido, tuiteou: "El que no es necesario es Stephen Hawking".
Deambulando pola catedral, entrei nunha capela e vin un misal aberto por unha páxina na que San Paulo explicaba aos hebreos que, ao final dos días, Cristo vería aos seus inimigos "postrados a sus pies". Véuseme á cabeza Emile Cioran, o apóstolo do baleiro existencial, o pensador ao que lle reinaba pasear ao bordo da morte, o demente que gozaba coa exasperación. En Adiós a la filosofía (Alianza, 2016) pode comprobarse que tiña algo persoal con San Paulo. "Nunca le reprocharemos lo suficiente haber hecho del cristianismo una religión poco elegante, haber introducido en él las tradiciones más detestables del Antiguo Testamento: la intolerancia, la brutalidad, el provincianismo". Nin Demócrito nin eu estamos de acordo con Cioran. Erguemos a ollada na catedral de Lugo e vemos as luces tamizadas, a verticalidade tallante, a torsión do barroco nos Ollos Grandes e a serenidade do renacemento da capela de San Froilán. A maiores deses átomos, non atopamos máis que baleiro, pero un baleiro opaco e harmonioso coma o acibeche.
Cando quero contemplar interpretacións feroces da relixión busco cadros de Artemisia Gentileschi (1563-1654), unha pintora que usou o dramatismo teatral do seu mestre Caravaggio para pintar elexías a heroínas bíblicas que lle permitisen soportar a violación que padeceu. A súa Xudit cortando a cabeza de Holofernes supera en decisión á de Caravaggio.
Aínda onte comecei Anibal e o pintor (Xerais), a novela que vén de dedicarlle Xavier Paz. Sobre Artemisia escribe Paz que "as súas heroínas son mulleres guerreiras, verdugos armados, como Xudit ou Xael, ou vítimas desarmadas como Susana, ou pecadoras arrepentidas como María Magdalena". Neste tempo en que a ideoloxía feminista é a única que goza de vitalidade, Artemisia é unha figura a investigar.
Cada vez que visito a catedral de Lugo penso en Demócrito, pero o outro día acordei de Antonio Burgos, Cioran e Sostres
Antonio Burgos debería interesarse por ela para non escribir eses tuits tan desagradables. Os 140 caracteres dedicados a Bimba Bosé soamente lle serviron para que o ultraísta Salvador Sostres se metese a presciptor moral en You Tube. Sostres manifestaba nun vídeo a sospeita dos crentes de que todo ateo é un converso potencial, de que, no tempo das ofertas que provoca o medo a desaparecer, "acaban rezando de rodillas". Sostres non coñece aquilo de Cioran: "Siempre prefirieron los hombres desesperarse de rodillas que de pie". A min non me consolaría que ninguén compartise as miñas crenzas por pánico a morrer.
A Salvador Sostres pásalle o mesmo que dicía monseñor Tarancón sobre o Papa Xoán Paulo II: "Se cree que todo el mundo es Polonia". Para o cardenal español, o pontífice tiña o defecto de proceder "de un país de cristinización tardía", o que explicaría a contrarreforma expiatoria que aplicou no seu mandato.
Tamén lle lin un tuit sobre o dossier Burgos a Jorge Bustos, un dos novos columnistas de prosa barroca e ideas arraigadas que tanto gustarían ao meu tío carlista. Eu non teño o gusto. Argumentaba que o problema de Burgos é que "no pudo matizar" a súa bocalada draconiana sobre Bimba Bosé. Mellor deixalo estar: se matiza, podería ser peor. Burgos debeu de ser cristianizado tardiamente.
Terei que empezar a ler a ese exército de redentores que garda os muros da patria na prensa confesional se quero igualar a emoción que experimentaba Cioran lendo a San Paulo: "Cuando ya no sé a quien detestar, abro las Epístolas y me tranquilizo. Tengo a mi hombre. Me pone en trance, me hace temblar. Para odiarlo de cerca, como un contemporáneo, doy un salto de veinte siglos y lo sigo en sus giras; sus éxitos me descorazonan, los suplicios que se inflinge me llenan de gozo".
A miña distancia con Emile Cioran é que carezo dunha opinión sobre San Paulo, pero a escrita sarcástica de Antonio Burgos a respecto da morte dunha muller atea paréceme encarnizadamente cioranesca.
