Objetivo: erradicar el maltrato

Larriba: "Asusta ver que cuando se produce el asesinato de una mujer, todo el mundo sabía que iba a pasar"

La Subdelegada del Gobierno da las posibles soluciones para erradicar la violencia de género
Subdelegación, Maica Larriba. DP
photo_camera Subdelegación, Maica Larriba. DP

¿Qué se puede hacer para revertir la situación? ¿Cómo pueden las administaciones mejorar la eficacia de la lucha? Maica Larriba explica que "la situación es la que es, nosotros no podemos meternos en el cerebro de un maltratador, no podemos hacer una trepanación. Por tanto, el riesgo cero no existe". 

Sin embargo, la subdelegada constata que en la mayoría de los desenlaces más terribles – como el asesinato- no había ningún antecedente que hiciera saltar las alarmas. Al no haber ni siquiera denuncia, no se había iniciado ningún procedimiento que protegiera a esa víctima. 

"Y lo que más llama la atención, e incluso asusta, es que cuando se produce el asesinato de una mujer, resulta que todo el mundo lo sabía, que estaba visto, que tenía que pasar... lo sabían en la peluquería, en el centro de salud, lo sabían los vecinos… pero, sin embargo, nadie llegó a denunciar. Por eso apelo continuamente a que se denuncie, porque es un compromiso y una responsabilidad de toda la sociedad, no solo del círculo más próximo de la víctima", agrega. 

El número de crímenes machistas desde 2003 es de 1.035 , de los que 61 se localizan en Galicia

Porque está demostrado que en muchos casos de mujeres que no se atreven a dar el paso, cuando alguien lanza la voz de alarma, finalmente las víctimas acaban confirmando la denuncia ante las autoridades. 

ALERTA SIN ALARMISMO. Larriba matiza que "no quiero que se caiga en el alarmismo, pero insisto en la responsabilidad que tiene la sociedad de alertar ante cualquier riesgo de que pueda haber un caso de violencia de género. Porque estamos obligados a ello". 

Según los datos aportados por la Delegación del Gobierno para la Violencia de Género del Ministerio de la Presidencia, el número de crímenes machistas contabilizados desde 2003 supera el millar (concretamente 1.035), de los que 61 se localizan en Galicia. De ellos, 26 ocurrieron en Pontevedra (un 42%). 

Los últimos registros aportados por el Sistema de Seguimiento Integral de la Violencia de Género (actualizados a fecha del pasado día 17) revelan que en la provincia hay 1.095 casos activos, de los que tres tienen riesgo extremo, siete riesgo alto, 118 riesgo medio, 437 riesgo bajo y 530 riesgo no apreciado. 

La subdelegada del Gobierno aclara que "esto implica un grado de seguimiento y protección diferente para cada caso. También es verdad que los casos de ‘no apreciado’ pueden regresar a cualquiera de los los otros niveles si cambian las circunstancias; por ejemplo, que el presunto maltratador haya salido de prisión".

ROSA FONTAIÑA, rede de mulleres contra malos tratos: "Non pode vixiar o mesmo policía que regula o tráfico"

Leva décadas liderando a loita contra a violencia de xénero e reclamando unha maior calidade de vida para as víctimas. Aínda que o seu xermen foi en Vigo en 1998, a Rede de Mulleres Veciñais contra os Malos Tratos extende os seus tentáculos por gran parte da provincia e chega alá onde se lle requere. A súa fundadora, Rosa Fontaíña, da un dato estremecedor: "Atendemos a unha media de catro mulleres á semana e temos épocas que de tres ou catro o día. Hoxe (a entrevista foi feita o xoves) foi un deses días". 

Que lle parece a pretensión da Subdelegación de facer chegar a loita contra a violencia de xénero a tódalas policías locais, incluidos os concellos máis pequenos? 

Todo o que sexa aumentar os efectivos e a loita parécenos ben, porque na Lei recóllese que as mulleres temos dereito á protección. É estupendo que se adiquen máis cartos, pero o que observamos é que nos sitios pequenos as víctimas dependen da Garda Civil, que ten poucos efectivos. Iso provoca que estean moi lonxe das víctimas. Tamén vemos que hai poucas ordes de afastamento, moitas menos que nas cidades. 

Pensa, logo, que unha maior implicación dos policías locais podería corrixir iso? 

En teoría sí, pero debe ter adicación exclusiva ás mulleres. Non pode ser que o mesmo policía local atenda ás víctimas e tamén poña multas e ordene o tráfico. Sexan os que sexan, teñen que estar centrados en protexer ás mulleres, coñecer os seus casos, estar cerca delas e facerlle un seguimento. É o que vimos reclamando hai anos. E, importantísimo, que os axentes teñan unha formación específi ca en violencia de xénero, porque ás veces atopamos unha gran carencia nese sentido. 

Nestes case 22 anos que vai cumprir a Rede de Mulleres, que ten mudado na loita contra a violencia machista? 

Mellorou a calidade de vida das mulleres coas que estamos a traballar, porque antes tiñan unhas carencias tremendas. O apoio diario que se lles presta, o acompañamento, a información... é importantísimo, ao igual que a recuperación integral. Os asasinatos? Non é un tema de agora, levamos anos alertando de que hai que cambiar a Lei, porque non se recoñecen como tal moitas víctimas desa violencia; como ocorreu no triple crimen de Valga, que so conta como unha víctima cando foron tres as mulleres asasinadas. E tampouco se teñen en conta as que morren tempo despóis nos hospitais, ou as que se suicidan. Aínda quedan moitos flecos que atender.