Unha pescuda no arquivo familiar para reescribir a xenealoxía feminina ou un dicionario feminista de termos cinematográficos para o profesorado de Bacharelato son dous dos traballos gañadores da novena edición dos Premios Egeria, segundo informou o Duvi este martes, correspondentes a dúas egresadas do campus de Pontevedra: Claudia Pineda Mesquida (Belas Artes) e Rebeca López Villar (Ciencias da Educación). En total, estes galardóns que convoca a Unidade de Igualdade da Universidade de Vigo co obxectivo de fomentar a introdución da perspectiva de xénero nos estudos e na investigación, distinguiron a seis alumnas da institución polos seus traballos fin de grao e fin de mestrado nas diferentes ramas do coñecemento. En total repártense 3.300 euros entre os catro mellores TFG (500 euros cada un) e os dous mellores TFM (600 euros).
Mulleres errantes. Reescribindo a miña xenealoxía feminina a través do álbum de viaxe familiar é o traballo de fin de grao (TFG) de Claudia Pineda, que presenta un percorrido polo espazo e a memoria "a través dunha instalación composta por fragmentos íntimos da miña familia" mediante fotografías, postais, cartas, etcétera sobre un vello biombo e dunha videoproxección de súa avoa salvadoreña. O que busca con esta proposta é "comunicar a través do legado familiar a tensión entre o recordo, o esquecemento, a viaxe e o feito de ser muller".
A necesidade de rebuscar e organizar todas estas pezas pertencentes ao seu arquivo familiar xurdiu, como ela mesma relata, "da necesidade de atopar un sentido á miña identidade feminina multicultural e interxeracional, a través dunha reinterpretación de aqueles recordos que atesouraron as mulleres errantes da miña familia". Todo este proceso permitiulle "explorar a través de imaxes e testemuños, as liberdades e limitacións da muller que viaxa" e tamén lle serviu para afrontar situacións interpersoais que "non só enriqueceron o meu traballo plástico, senón que me permitiron estreitar vínculos, pechar ciclos e entenderme mellor". De feito, esta non é a primeira vez que a artista se achega a este tipo de temáticas, xa que como relata, hai arredor de catro anos que a maioría dos seus proxectos están "ligados á miña identidade, indagando no meu propio arquivo e resolvendo conflitos do pasado".
Aínda que esta non é a primeira vez que o seu traballo é merecedor dun premio, recoñece que este é "moi significativo" porque precisamente leva o nome de Egeria, "unha das primeiras mulleres viaxeiras da historia, un referente á hora de romper mitos sobre a muller que viaxa, tal e como intento amosar en parte do meu traballo". Ademais, o feito de que se trate dunha convocatoria que recoñece a inclusión da perspectiva de xénero, engade, "enorgulléceme e faime especial ilusión, posto que é unha temática pola que sempre vou a estar loitando". Agora faino dende Baleares, onde traballa no Consell Insular de Formentera como dinamizadora sociocultural, creando proxectos colaborativos artísticos e fomentando a participación sociocultural.
Dobre éxito para López Villar
Rebeca López gañou o premio polo seu traballo final do mestrado (TFM) en Profesorado en Educación Secundaria Obrigatoria, Bacharelato, Formación Profesional e Ensino de Idiomas. A súa proposta consiste nun recurso didáctico, en concreto un dicionario, elaborado con perspectiva de xénero e destinado ao profesorado de cultura audiovisual. Dáse a circunstancia de que este proxecto vén de gañar tamén o premio Sofía Casanova, convocado pola Deputación de Pontevedra.
O traballo baseouse na lei educativa anterior, xa que no momento de elaboración aínda non estaba publicado o currículo da Lomloe, e o seu obxectivo é "facilitar a incorporación de referencias femininas na docencia desta materia de Bacharelato", xa que, apunta en declaracións ao Duvi, comprobou que o currículo educativo "non rexistraba o traballo das mulleres no eido cinematográfico e que non respectaba a linguaxe inclusiva". Por exemplo, relata López Villar, "non existía ningunha alusión nominal explícita a unha muller cineasta" e aínda que cada docente pode adaptar os contidos expoñendo nomes de muller, "falar de mulleres creadoras non debería ser opcional, e a única forma de aseguralo é regulalo a través dos textos lexislativos".
A súa resposta ante esta situación foi un recurso didáctico que paliase estas ausencias en cuestións de igualdade. Para a súa elaboración seleccionou no currículo 33 termos cinematográficos, como banda sonora, cámara lenta, cine mudo, contraplano, curtametraxe, ou filme, entre outros. "Con todas estas palabras construín un prototipo de dicionario, un caderno escrito en galego, con 64 páxinas A5 distribuídas en 33 pregos. Cada prego inclúe a descrición breve dun termo cinematográfico, ilustracións, alusións á presenza da muller nese eido e referencias bibliográficas".
Para a autora, esta non é a súa primeira aproximación á temática feminista e, de feito, a súa tese de doutoramento tamén se centrou nas mulleres no audiovisual. De feito, para este proxecto decidiu aproveitar parte da bibliografía e dos datos obtidos naquela investigación.
No ámbito da artes e as humanidades concedéronse dous premios, ademais de Claudia Pineda, foi premiada María Belén Álvarez Mosquera, por Comentario e proposta de tradución ao galego de La mujer de su casa e La educación de la mujer de Concepción Arenal.
No que atinxe aos TFM, xunto a Rebeca López, no ámbito das artes e as humanidades a galardoada foi Lidia López-Briñas Pérez-Vico, que se centrou na análise do uso da linguaxe non sexista nunha Resolución de Nacións Unidas e a súa tradución ao español.
