El docente Alberto Dafonte le da la vuelta a la clase

'Flipped learning' o aula invertida es el nombre de la metodología que el profesor de Teoría e práctica da comunicación televisiva, en Ciencias Sociais, puso en marcha hace dos años con gran éxito y que ahora comparte en un congreso a nivel nacional
Alberto Dafonte, en una de las mesas de control de la Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación. DAVID FREIRE
photo_camera Alberto Dafonte, en una de las mesas de control de la Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación

"Debía intentar revolucionar mis clases, hacerlas más interesantes y valiosas en el proceso de aprendizaje e intentar orientar el trabajo del alumnado de manera que su estrategia de estudio no fuese tan examencéntrica". Alberto Dafonte, quien imparte Teoría e práctica da comunicación televisiva en 2º curso de Publicidade e Relacións Públicas en la Facultad de Ciencias Sociais e da Comunicación, llegó a esta conclusión a principios de 2015, tal como cuenta en el post Flipped clashroom (breve relato de un profesor flipado) alojado en su blog albertodafonte.webs.uvigo.es. Lo hizo después de constatar unos meses antes que los resultados de su alumnado eran peores que el curso anterior.

"As miñas clases eran convencionais", explica dos años después de empezar a aplicar un método que le está dando excelentes resultados, el flipped learning, también conocido como aula invertida. "É certo que as miñas materias teñen horas de prácticas e de seminarios nas que se fan actividades distintas, pero o cambio foi empezar a facer sesións de teoría con este modelo".

¿Y en qué consiste este método que incluso centrará un congreso europeo que se celebrará la próxima semana en Madrid con ponentes de todo el mundo? Dafonte lo tiene claro. "O modelo non é moi estricto, pero si ten principios básicos como o de substituír a clase maxistral convencional por unha serie de actividades de aprendizaxe activa. O que se facía antes na aula fano os estudantes na casa, co material que proporciona o profesor, e na aula esa base de coñecemento que traen serve para abordar os contidos dunha maneira máis aplicada".

"Pregunteime ata que punto era necesario que viñeran á miña clase cando podían conseguir os apuntamentos en Internet"

PROCESO. De este modo, "diría que se aproveita máis o tempo da clase". Así lo perciben también sus estudiantes. Más allá de los resultados finales, es decir, la nota, la mejoría se nota en el proceso. "O resultado, sobre todo en canto á implicación do alumnado co seu proceso de aprendizaxe, é moi bo". Dafonte considera que las calificaciones dependen de más factores, no solo de cómo se imparta la materia, "polo que tampouco me parece moi correcto relacionar a metodoloxía con que a xente saque mellores notas". Pero sí se nota que "a actitude dos estudantes ante a aprendizaxe é máis activa e axúdalles a desenvolver máis interese pola materia, polos contidos e pola súa aplicación".

La aplicación en el curso 2014-2015 fue experimental, ya que el segundo cuatrimestre estaba a punto de empezar "e non podía facer cambios radicais". Aún así "cambiei a dinámica e funcionou ben. No curso seguinte reforceino e neste tamén o estou aplicando", con 117 alumnos. Son procesos de experimentación, polo que hai pequenas variacións para mellorar o método".

La chispa que encendió la bombilla fue una reflexión: ¿Hasta qué punto son clases interesantes y aportan más cuando el alumnado puede conseguir los apuntes de cursos pasados, e incluso exámenes, en Internet (Apuntomatic)? ¿Por qué valía la pena ir a clase si Dafonte facilitaba el material a través de la propia plataforma de teledocencia de la Universidade de Vigo? "Plantéxaste como estiveches facendo as cousas e se poderías conseguir resultados distintos", explica ahora.

Tal como explica en su blog, a Dafonte no es que le sobre el tiempo. Ya entonces, aparte de docente, era el vicedecano de Calidade e Docencia de su facultad y, entre otras tareas, actualmente desempeña un destacado papel en la puesta en marcha del proyecto de especialización CREA S2i (Campus Crea). Aun así, se animó a flippear su clase cambiando el método convencional y dándole más protagonismo todavía a las nuevas tecnologías.

Él es de los pocos docentes del campus que aplica el flip (acrónimo en inglés de ambiente flexible, cultura del aprendizaje, contenido relevante y educador profesional). "Na universidade non é algo moi implantado. Ten máis seguidores en Primaria e Secundaria".

Para poner en común experiencias de este tipo, compartir materiales y recursos "e non sentirte só facendo ‘unha cousa de tolos’" nació la modalidad virtual de Flip.com, el concurso que premiará a la mejor experiencia en cada categoría.

Comentarios