Pontevedra reduce sus puntos negros

El nudo de Celulosas es el único tramo de concentración de accidentes en el municipio, que lleva doce años seguidos sin muertos en vías urbanas ► La última víctima murió en 2011 en un atropello
Accidente en la PO-11, el denominado nudo de Celulosas, en 2021. RAFA FARIÑA
photo_camera Accidente en la PO-11, el denominado nudo de Celulosas, en 2021. RAFA FARIÑA

Los puntos negros de tráfico se reducen en Pontevedra. La carretera estatal PO-11, que forma parte del nudo de Celulosas, es el único tramo de concentración de accidentes del municipio, que hasta hace unos años también incluía en los registros oficiales otras zonas conflictivas, como la carretera de Vilagarcía (PO-531), de titularidad autonómica, a su paso por Campañó.

El estado de las vías, del vehículo y el conductor son tres de los factores que están detrás de los accidentes de tráfico, que en lo que va de año (entre el 1 de enero y el 12 de noviembre) se han llevado por delante la vida de 20 personas en las carreteras interurbanas de la provincia. Son nueve muertos más que en el mismo período del año anterior en autopistas, autovías y carreteras convencionales de titularidad provincial o autonómica.

"Queda mucho por hacer", asegura la presidenta de Stop Accidentes, Jeanne Picard, que reivindica la puesta en marcha de medidas más contundentes para frenar los siniestros mortales, que en España alcazaron los 1.042 durante 2022. En total, fallecieron 1.145 personas. Una de cada cuatro víctimas no llevaba puesto el cinturón.

Picard sostiene que la implicación de las distintas administraciones es fundamental para revertir esta dramática estadística. "Pontevedra es un ejemplo a seguir", dice sobre las políticas aplicadas en la capital provincial, que lleva diez años seguidos sin muertos en vías urbanas.

La última víctima mortal se registró el 18 de febrero de 2011. Un hombre de 81 años falleció tras ser atropellado mientras cruzaba un paso de peatones en el puente de Os Tirantes. Aunque la zona 30 se había implantado un año antes a las vías urbanas, el Concello siguió ampliando las medidas de seguridad vial y el límite de velocidad a 30 kilómetros por hora se extendió en 2012 a todo el viario municipal, dentro y fuera del casco urbano.

El proceso de peatonalizaciones, que se inició hace casi un cuarto de siglo, redujo de forma drástica los siniestros. De las 17 muertes contabilizadas en carreteras pontevedresas entre 1997 y 1999 se pasó a 16 entre los años 2000 y 2023. Es decir, en tres años hubo más fallecidos que en 24.

La reducción de la velocidad se amplió en 2019 en el casco histórico y en el ensanche de Pontevedra, que se convirtió en la primera ciudad en implantar esta restricción en un espacio tan amplio. En 2020, con la entrada en vigor de la nueva ordenanza de movilidad, se aconsejó a los conductores que no circulasen a más de seis kilómetros por hora en áreas con prioridad peatonal. Aunque la medida no es obligatoria, la normativa sí la contempla para evitar que los vehículos adelanten a ciudadanos que transitan por el centro, evitando así riesgo de accidentes.

"La violencia vial debe ser una prioridad de Estado. Sigue faltando conciencia de riesgo y mucha educación", señala Picard, que no solo pone el foco en los conductores de coches, sino también en los peatones, ciclistas y usuarios de vehículos de movilidad personal. "Los patinetes nos han invadido y ahí tenemos un problema", añade.

Los accidentes con patinetes eléctricos se han duplicado en la ciudad en el último ejercicio, al pasar de seis en 2021 a 13 en 2022. La mayor parte de estos siniestros fueron por caídas por exceso de velocidad.

Tragedia: reacción. Stop Accidentes reclama la necesidad de invertir en seguridad vial para prevenir tragedias. En ocasiones, los siniestros provocan la reacción de las instituciones. Pasará con el tramo de la vía estatal N-541, en Pedre (Cerdedo-Cotobade), donde siete personas fallecieron la pasada Nochebuena tras caer un autobús al río Lérez, y está pasando con la carretera vieja de Marín.

La presión vecinal llevó a la Xunta a acelerar la mejora de este último vial a su paso por el término municipal de Pontevedra. Las obras en el primer tramo, en Estribela, se iniciaron en febrero de 2023, casi dos años después de un desafortunado siniestro mortal en dicho barrio. Un joven de 19 años, que circulaba a una velocidad excesiva, perdió el control del coche y se llevó por delante a una mujer de 68 años que caminaba con su nieta de ocho por una acera. La pequeña salió adelante, pero la sexagenaria falleció como consecuencia del atropello.

La reforma del nudo de Bombeiros, que el Estado tiene ya adjudicada, también mejorará la seguridad de la carretera de Vilagarcía a su paso por Curro (Barro). Así lo prevé la Xunta, que sitúa este tramo como un punto negro. El pasado mes de octubre falleció allí un vecino de Meis de 79 años.

La seguridad en la carretera general de Poio, asignatura pendiente
La mejora de la seguridad vial en la carretera general de Poio, que depende de la Xunta, sigue siendo una asignatura pendiente, si bien se han realizado obras en distintos tramos para evitar accidentes. La PO-308, que atraviesa el concello poiense y llega hasta Sanxenxo, figura como uno de los puntos negros de los viales de la comarca.

209 accidentes
En 2022, la Policía Local contabilizó 209 accidentes en la PO-308 a su paso por Poio.

Tres fallecidos en 2022
El vial registró tres fallecidos en 2022. La avenida de Andurique y San Xoán son puntos críticos.

Daniel Macenlle, director xeral de Protección Cidadá do Concello: "É preferible que os coches vaian a modiño a encher as morgues"

"As mortes de tráfico son as máis gratuítas porque son perfectamente evitables se se toman medidas. En Pontevedra tomáronse", asegura Macenlle, xefe da Policía Local entre 2005 e 2020 e, dende entón, director xeral de Protección Cidadá.

O único tramo de concentración de accidentes nas estradas que pasan por Pontevedra é a PO-11, no nudo de Celulosas. Non hai puntos negros nas vías municipais?
Puntos negros en si non hai. O que hai son zonas nas que pode haber máis posibilidade de accidentes, como nas avenidas. Un tramo de concentración de accidentes no seu día foi a Ponte dos Tirantes, no cruce coa avenida de Bos Aires. Aí foi cando se actuou na rotonda. Outro tramo foi a Ponte do Burgo, con Bos Aires. E aí tamén se actuou con lombos e iluminación. As medidas case sempre son as mesmas: iluminación, calmado de tráfico ou reconfiguración de rotondas.

A Comisión Europea premiou en 2020 a Pontevedra polas súas políticas de seguridade vial. Está todo feito?
Os modelos urbanos non rematan nunca. O que fixo este modelo foi tomar o espazo público como elemento central do desprazamento e actuar aí, reducindo coches. A causa máis importante da sinistralidade viaria é a velocidade. E aí tamén se tomaron medidas: lombos, rotondas, apantallamentos, rúas de coexistencia, velocidade 30...

É Pontevedra unha cidade cen por cen segura?
A seguridade absoluta non existe, pero Pontevedra é unha cidade moi segura. Aquí movémonos nunha ratio de accidentes moi similar: uns 500 ao ano. Pero non hai mortos e os feridos graves mantéñense, entre catro e 20 ao ano. Non chegamos ao cero en feridos graves, pero estamos cunha tendencia á baixa. Non podemos dicir que son aceptables porque detrás das cifras hai persoas. As mortes de tráfico son as máis gratuítas de todas porque son perfectamente evitables se se toman medidas. En Pontevedra tomáronse. A praga máis grave que temos agora é o móbil. A velocidade, o alcol e as drogas e a non utilización dos dispositivos de detención completan as grandes causas da sinistralidade. E hai que incidir sobre elas.

Vostede viaxa representando ao Concello en congresos ou xornadas sobre mobilidade. Que é o que máis sorprende do modelo pontevedrés?
Veño de estar en Viena, no congreso de arquitectos e urbanistas do Europa, e o que máis lles sorprendía é como se pasou dunha cidade ateigada de coches a outra sen ruídos, sen contaminación e con rúas para usos plurais e diversos. O que máis preguntan é como se puido facer e cal foi a reacción da xente. Todo o mundo sabe o que hai que facer, pero dá medo a reacción da cidadanía.

A reacción electoral?
Efectivamente. Todo o mundo que vai a unhas eleccións quere gañar. E os que gobernan queren permanecer. Moita xente non se atreve a dar o paso por medo a perder ou non sabe facelo. Aquí fíxose e os resultados están aí.

"A seguridade absoluta non existe, pero Pontevedra é unha cidade moi segura"

Pódese reproducir o modelo de Pontevedra noutras cidades?
Ningún modelo é transportable. Cada cidade ten que buscar o seu propio camiño, porque non todas as cidades son iguais. O que si son exportables son os principios: a recuperación de espazo público dos coches para os peóns; calmar o tráfico para darlle usos plurais ás rúas e a explusión de tráficos innecesarios, como son os de paso e os que buscan aparcamento.

Pontevedra é unha zona de baixas emisións, segundo o Concello, que vai instalar cámaras e sensores para controlar a mobilidade. Que se vai conseguir con este sistema?
Pontevedra ten un plan de sustentabilidade urbana (o PMUS) que recolle toda a transformación da cidade e proxecta medidas para os próximos dez anos. Entre elas está meterse dentro dos estándares de calidade do aire da Organización Mundial da Saúde (OMS), que dende o ano 2021 son máis restritivos. O estándar eu ropeo para dicir que o aire é limpo é máis laxo e benigno. O da OMS é máis restritivo. Pontevedra xa cumpre con algúns destes estándares. Pero queremos que a calidade do aire sexa aínda mellor. E para iso temos que dispoñer de datos, que nos vai dar todo este aparataxe (o das cámaras e sensores). Con este sistema vamos a ter información en tempo real da calidade do aire; dos ruídos; por onde entran os coches; o número de vehículos que entra e sae da cidade; a intensidade peonil ou canta xente vai en bicicleta, entre outras moitas cousas.

Son os patinetes eléctricos un novo problema de tráfico?
Empeza a selo, sobre todo a nivel estatal. Por fortuna non son moitos (accidentes). Pero é menos nada que moito. En 2022 houbo 13 accidentes con patinetes. Hai uns anos non había, pero agora empezan a ser vehículos moi utilizados. Non é preocupante., pero hai que telos en conta á hora de tomar medidas.

Cre que a xente que usa vehículos a motor coñece cales son as normas de circulación?
Eu creo que si. No centro da cidade, sen dúbida. É difícil encontrar xente máis respectuosa cos peóns que a de Pontevedra. E iso vén dado polo deseño das rúas e a súa ocupación. En Rafael Areses chegamos a ter picos de 90 por hora cando tiña dous carrís. A maneira de acabar con iso foi acabar cun carril, que se dedicou ás bicicletas, poñer dous lombos de asno e, sobre todo, cambiar a orientación do aparcamento. Foi a medida máis contundente. Agora a velocidade media é de 26 quilómetros por hora, con algún pico de 40 ou 50. Outra das medidas para reducir a velocidade foi a supresión de semáforos, que están concebidos para que os coches circulen e se vexan os peóns como estorbos. Se ti sacas un semáforo, o conto cambia: a xente cruza cando chega e os coches paran. E iso tradúcese nun aforro de mortos, feridos e de desgrazas tremendo. É preferible que os coches vaian a modiño e perdan tempo a encher os hospitais ou as morgues.

Comentarios