Un secador, pinturas e unhas bolsas de té

Malia estar sepultada polas cinzas do volcán postindustrial, Ferrol non perde a ilusión. Propón unhas Letras Galegas para Carvalho Calero por enésima e inútil vez
Jackson Pollock
photo_camera Jackson Pollock

A SEMANA EMPEZOU con optimismo desbordado en Ferrol. A cidade está en concurso de acreedores emocional dende o desgüace felipista, pero, lonxe de resignarse, os seus cidadáns soñan improbables. Liberados do pudor, contan as fantasías nocturnas ao día seguinte en roldas de prensa. Shakespeare advirtiu de que "somos da materia dos soños" antes de poñer a Hamlet a manter conversas enfermas de pasado e ira co espectro do pai. Jorge Suárez creou unha praza funcionario municipal encargado de soñar logo de facerse coa alcaldía. O posto xa o dotara orzamentariamente Cunqueiro na obra El año del cometa con la batalla de los cuatro reyes.

O empregado onírico de Ferrol ergueuse o luns para formar unha comisión arredor dun café con churros no Avenida. Ao saír, propuxeron á Real Academia Galega que dedique o Día das Letras 2017 a Carvalho Calero. Teñen moral, si. Sería bonito que a RAG deixe de tratar ao reintegracionistas como se fosen un partida de sediciosos do carlismo. Na rúa das Tabernas deben asumir que son os defensores máis íntegros e sacrificados do galego e que, se o noso idioma tivese un futuro —que non ten—, estaría máis cerca do portugués que do español.
O porvir do galego camiña tan torpemente como o futuro da Tempada Lírica da Coruña, que estivo a piques de apagarse lenta e cruelmente coma un paporroibo ferido na neve. Aínda que leo no Sermos que administracións e Amigos de la Ópera recolleron o paxariño con espasmos de frío para darlle calor nesta invernía. Os políticos son capaces de dicirche que si a calquera petición soamente con que lles deixes colocarse no centro da fotografía. Largo al factotum della città... xa coñecen o que se canta en Il barbiere di Siviglia, a miña banda sonora para afeitarme.

Non me resisto a barbearme cantaruxando esa ópera para deleite da veciñanza e outra familia política. A miña versión carga máis no bufo que no sentimental. A obra de Rossini animou na reapertura do Palacio de Congresos coruñés en 1999, cando o absolutismo ilustrado de Paco Vázquez fulxía na cidade.

A Coruña celebra continuamente ser coruñesa. Ten querencia polo animus iocandi de Rossini. Amosa unha seguridade en si mesma que soamente equiparan os seareiros ferroláns de Carvalho Calero. No punto cardinal oposto, Santiago nunca acaba de crerse capital dun país, mesmo non dá por certo que Galicia sexa un país. Os composteláns reafirman cada día a autonomía porque viven da súa mercé e gloria, pero cústalles tomala en serio. Compostela dubida de todo, sofre unha paranoia sosegada, un balanceo hamletiano e nervioso entre unha convición e a contraria.

Como centro de poder, Santiago exalta a Shakespeare, cuxa obra fala de poder e de amor —outra forma de poder, que diría Foucault—. A Real Filharmónica de Galicia compostelá celebrou o xoves os 400 anos dunha esmorga que se festexou na localidade inglesa en Stratford Upon Avon. Aquela troula de 1616 foi tan brava que aínda hoxe é lembrada. Fundamentalmente porque levou por diante a William Shakespeare.

A Filharmonía deu un concerto no que interpretou a Suite de música incidental de Hamlet, de Shostakovich, con narración de Luis Tosar. Acertadamente, non puxeron a cantar ao actor.

Tosar pode facernos crer calquera personaxe cando interpreta. Non sería mala idea disfrazalo de Xesús Alonso Montero, para que presida unha xuntanza da Real Academia Galega e convenza aos compañeiros de que Carvalho Calero merece un Día das Letras personalizado.

Hai algún motivo polo que Shakespeare interese máis ca Cervantes mesmo en España. A miña teoría é que o novelista alcalaíno creou dous arquetipos —Don Quijote e Sancho—, mentres que o dramaturgo inglés inventou dúas ducias. É verdade que Cervantes estableceu as bases da novela moderna, pero non escribiu nada trascendente nin antes nin despois. Cada vez que collo un exemplar do Quijote miro con pena a magnífica novela que hai no seu interior. Abondaría con arrincar as follas de narracións paralelas e inertes para que fose tan excepcional como nos contan. Malia a grafomanía do seu autor, o libro requería que España lle dedicase algo máis que 230 actos e 4 millóns de euros nos catrocentos anos do pasamento de Cervantes. Debe de ser que o Partido Popular sabe que lle van executar o embargo da Moncloa, porque non quero atribuír a súa desidia cervantinva á ignorancia.

O maltrato á cultura non coñece territorios nin culturas. Temos o Panteón dos Galegos Ilustres nun estado impecable para ambientar unha serie de vampiros, segúndo souben o mércores. Intuín cal era o problema ao saber da programación do CGAC: económico. Anunciouse o mércores, co ano xa corrido. Santiago Olmo vai ser comisario de tres das seis exposicións deste 2016. Olmo é o director do centro. Medida de aforro? Por bonitas e baratas que resulten, as mostras anunciadas non me excitan o entusiasmo. Menos mal que no Kiosco Alfonso da Coruña acaban de programar goyas e velázqueces remitidos dende o Prado.

O martes estiven paseando polo lado salvaxe ao ler a petición de extradición do irmán do marchante Bergantiños. Camiñei sobre a delgada liña vermella da legalidade ao soñar —sen cargo municipal— cunha mostra de cadros falsificados. Sería como eses grupos de homenaxe a AC/DC ou Queen, que se anuncian como "a mellor banda tributo a...". Trataríase de promover unha mostra de "as melloras falsificacións de Rothko e Pollock". Feriume saber que ter un Rothko ou un Pollock é un asunto de bricolaxe. Abonda cunhas pinturas, un secador e unhas bolsas de té. Faríame ilusión, tanta como ver a Luis Tosar presidindo unha sesión da Real Academia Galega.

Comentarios