DICÍA MIÑA avoa, alá polos seus aínda vigorosos 70 e pico anos, que un día gustaríalle coller un avión que a levara nada máis que de Vigo a Santiago, só para saber como era iso de voar. Aquel tempo no que na casa se falaba sobre o meu futuro académico, animábame a ser mestra coma os meus tíos. E, se lle tivera feito caso, probablemente hoxe sería quen de vivir sen o estrés apegado na gorxa por un salario en continua fricción coas titulacións acumuladas. Constantemente, mandábame recoller o pelo, que me deixaba libre as fazulas redondas que tanto lle gustaban, e enchíaselle de orgullo o peito no que latexaba un corazón maltratado polos moitos achaques que estoicamente superou ao longo da vida, aínda que eu tivera escollido estudar unha carreira tan vocacional coma esixente, e que o pelo me tapara a cara a cotío.
Tití nunca chegou a saber o que era voar, nin puido asistir conscientemente á estrea da miña sinatura en Diario de Pontevedra, a pesar de que foi a protagonista na sombra de máis liñas das que podo contar. A súa escola foi unha vida marcada polo esforzo, o traballo de sol a sol na casa e no campo e unha pel morena cun tacto rudo que nunca esquecerei.
Soltala en dous golpes no intervalo de case unha década foi o máis duro que fixen na vida e, por iso, hoxe máis ca nunca, súmome a esas voces que reclaman un maior investimento para o benestar futuro de tantas mulleres que algún día terán que colgar o fouciño e conformarse con mirar a leira dende a ventá; que claman pola sanidade pública de calidade para elas e, por suposto, pola merecida eternidade da memoria e o agarimo das avoas. Eu, á miña Tití, vouna lembrar, e vouna querer toda a vida.
