O Día das Bibliotecas, o editor de Galaxia, Francisco Castro, deu os bos días nas redes sociais cunha fermosa mensaxe envolta en palabras na que exaltaba a importancia deses recunchos das cidades onde latexan todas as historias, onde a memoria se pode tocar coa xema dos dedos e unha pode vivir as aventuras máis incribles ás caladas, xusto o día no que se desenterraba un dos capítulos máis negros do noso pasado. "Non me digades que non é un símbolo poético fermoso. Porque diante do fascismo, a lectura adoita ser, case que sempre, un antídoto marabilloso", escribiu.
O mesmo día, namentres a saída tardía do ditador do Val dos Caídos se retransmitía por televisión, enleábase unha boa ó trascender que unha navieira das Rías Baixas propón facer unha "espeluznante" festa de Samaín na Illa de San Simón o día no que por tradición se honra ós Defuntos. Alí, onde uns ven unha proposta de lecer á beira do mar, un negocio máis entre caveiras de cores e telarañas de algodón, unha viaxe en barco de medo, acompañados de personaxes terroríficos para celebrar unha festa nun enclave marabilloso, outros senten a profanación do camposanto, a irrupción nun espazo cun pasado que pesa coma o chumbo. Lazareto, fogar para orfos, hai ben pouco que souben que San Simón tamén foi coñecida como a Illa da morte, ó seren empregada como campo de concentración. Un lugar siniestro ó que chegaban presos republicanos nos anos escuros do fascismo. Contan os historiadores, e os descendentes vivos daquela xeración, que fronte ó mar de Vigo se ‘paseaba’ xente, se silenciaban as ideas e a liberdade afogaba no mar.
Onde uns ven un lugar sagrado, outros atopan unha illa fermosa da igual de fermosa ría que a abeira, para visitar e retratar, probablemente, porque a Memoria ficou nesa illa como unha pantasma máis que pulula esperando xustiza. "A ría de Vigo é unha das maiores foxas comúns da Galiza", escribiu onte mesmo unha das voces que traballan pola memoria, a xornalista e escritora Montse Fajardo, que desde hai anos vai porta por porta escoitando todas as historias dos fillos e os netos daqueles que aínda permanecen nas gabias para logo recollelas e dálas a coñecer nos seus libros. "Este foi un paso positivo para a democracia, pero un paso pequeno", sinalou no Día das Bibliotecas. "Pero, ollo, estamos aínda no principio da andaina. Hai moito que facer para ter unha democracia digna sen ningún tipo de vestixio franquista", engadiu .
Isto non pode ser o final, escoitouse tamén fronte ó monumento ós represaliados do 12 de novembro en Pontevedra. "Eu nacín sen pai e pasei moitos anos sen o colo da miña nai. Eu e os meus irmáns. Os cinco", recordou Amalia Bóveda Álvarez, a filla de Alexandre Bóveda. Coma ela, os descendentes das vítimas reclaman que se repare a súa memoria, que se anulen os xuízos sumarísimos que os condenaron e os fixeron pasar á historia como delincuentes ou asasinos por non comulgar coas ideas do réxime.
No Día das Bibliotecas, Amalia Álvarez confesou ter sentido un arrepío. Un sabor agridoce quedou entre os beizos de quen loita decotío por rescatar do esquecemento nomes e apelidos e de quen aínda lanza flores ó mar. Moitos rapaces e rapazas probablemente non sentiron nada ó ver ó helicóptero desaparecer no ceo cos restos do fascismo. Igual que aqueles para os que non ten importancia ningunha celebrar unha festa en San Simón vestidos de zombis no 1 de novembro. Por iso o 24 de outubro será xa para sempre o Día das Bibliotecas.
