Ó LONGO da vida un vai dando con persoas que sen que te decates moi ben como acaban por converterse en pezas fundamentais no puzzle da propia existencia. Desde un veciño que cruzas cada mañá paseando ós seus canciños e que lle pon o segundo sorriso ó día, ata unha compañeira que remata por saber máis da túa vida que ti mesma, desde a vendedora de donuts de chocolate da pastelería á túa médica de cabeceira, que malia que agora se lles chame de familia, adoitan ser tan importantes como os poemas de cabeceira. Así que cando se xubilan un queda un pouco orfo.
En ocasións, os médicos de familia son un pouco psicólogos, pano de bágoas. Confidente. Compás que marca o Norde. E outras simplemente persoas cunhas boas doses de empatía que se non saben como encarar un diagnóstico complicado non cho fan ver. Por sorte hai veces que te ven cando ficas sentado fronte a eles. Algúns cóllente as mans e fitan para os cotelos se te notan mala cara ou sacan as gafas e colocando o queixo sobre o puño achénganse a ti cos ollos ben abertos para escoitar a túa historia.
"Moitas veces a doenza non está nos síntomas que che conta o paciente, e hai que ir dando unha voltiña con man esquerda para saber por que acude a túa consulta", confesaba nunha entrevista a corazón aberto o alcalde de Pontevedra cando aínda tiña reciente a súa época de médico, no ano 2001.
No centro de saúde de Anafáns de Poio, saben ben a que me refiro. Este pequeno edificio que hai corenta anos abeiraba unha escola infantil salta ás páxinas dos xornais de cando en vez pola ampliación anunciadas que non chega ou porque, en ocasións, como acontece en tantos outros centros de saúde desde o comenzo da crise, non se substitúe ós seus profesionais cando marchan de vacacións, ou porque a cita previa ten unha semana de agarda. Nalgunha ocasión foi noticia pola agresión dun paciente ó seu médico e noutra porque alguén decidiu que era preciso poñer unha mampara de seguridade tralo mostrador da entrada.
Pero os que cada mañá se dan cita na saliña de agarda de Anafáns coñecen a vida que latexa dentro. E saben que en Pediatría de cando en vez aparecen contos novos para que os nenos esperen a vacina máis ledos. Que na Enfermeiría faltan moitas cousas que si teñen outros centros máis grandes, pero que as persoas que as atenden poñen todo da súa man para que non se note. Que cando se xunta moita xente a fila chega á porta e que moitas veces na sala de espera dos maiores hai que pedir silencio unha e outra vez porque algúns confunden a consulta coa taberna. Saben da enfermeira que non se resiste a abrazar a canto neno atopa por diante, da pediatra máis agarimosa cos nenos e paciente cos pais, e saben que na planta superior hai un pequeño refuxio para as nais, onde as mulleres aprenden a de que vai isto da maternidade, de verdade, nun entorno tranquilo.
E todos saben que se tes vez para Marina tes que armarte de paciencia porque non hai quen che quite unha horiña alí sentada. Cando chega a túa quenda, dás coa súa face terapéutica e ese sorriso permanente e convérteste na única voz alí dentro e os teus males, reais ou non, no único que importa. Así entendín que alomenos unha meniña que eu coñezo leva o seu nome, e como para a súa porta sempre había xente agardando sen importar a hora. Vina saír a última do centro de saúde e contan que xamais tivo présa por escoitar as mesmas dúbidas de sempre.
A ver que van facer agora os pacientes de Anafáns sen a súa doutora. A quen lle van contar canto lles doen as costas, os riles de tantos anos cos ósos mergullados no mar, a quen lle van dicir como lles doe os seus vellos e os novos corazóns, canto lles supura a alma cando se lles vai o compañeiro de vida. A quen lle van levar as queixas do home que non as comprende, dos fillos que non os escoitan, ou os prospectos e os síntomas que non son quen de descifrar. Quen lles vai mirar a tensión e controlar o sintrom ou o acné. Quen lles vai rifar con ese ton tan doce por subir máis quilos da conta e a quen lle van contar os seus contos e descargar os seus medos nas horas baixas.
Lembro a primeira vez que me sentei diante dela. Eu levaba apenas uns meses na que é hoxe a miña cidade. Abriume un expediente novo e os seus brazos, e preguntoume unha morea de cousas. Coma si fora xornalista. Tamén lembro a última. Faloume dos seus netos entre análises, preguntoume que tal os meus nenos, que como van as cousas polo Diario e que tal estás. Pedinlle que non se xubilara e esta vez tamén sorriu.
