Os relatos das Aldeás do século XXI son diferentes, como distintas son elas, pero hai un nexo común: todas comparten o desexo de permanecer na contorna no que están.
Vinte perfís sociodemográficos, económicos, laborais e familiares contén a obra, coordinada polo ourensán Aser Álvarez (Bande, 1976) e publicada polo Ministerio de Agricultura. Moitas delas son protagonistas de cambios xeracionais en negocios familiares, conservando a tradición. E, en conxunto, "revitalizan".
Ángela Aira é anfitrioa do Camiño en Fonfría (Pedrafita), cunha palloza nun "prado sacro" onde o pan recentemente amasado chéirase desde a estrada. A Reboleira é un albergue.
"O traballo faime levantarme moi contenta. Ademais, teño á miña nai e ao meu neto á beira. Non se se se pode pedir máis".
A ilustradora Andrea Fernández creou en A Illa (Pontevedra) A Bananeira, un espazo creativo na que foi a casa onde se criou cos seus avós; e, se alguén en Nigrán chega á Insuela en barco, será recibido pola perrita Bela, e a humana Natalia, alma da Illa de Tali. Os animais que arriban desnutridos, maltratados e exhaustos, volven, na súa protectora, a nacer.
Lola Rontano, xornalista, moura en Laxe (A Coruña). Viaxou en novembro de 2002 de Murcia a Costa da Morte para batallar contra a marea negra do Prestige e atopou un fogar: o seu.
María Falcón e Cristina Yagüe son adegueira e enóloga, respectivamente. O orgullo destas Anónimas Viticultoras esténdese tamén á comunidade LGTB. María teno claro: "Interésanos todo o que sexa ser visibles, xa non só como traballadoras rurais, senón tamén como mulleres lesbianas".
Marifé González é unha xoieira "libre e brava" en Oia, e Cristina Fernández habita en Mesía coas vacas que "protexen o soño" dos seus yayos, pois cando se viu na encrucillada de decidir se a granxa se reinventaba ou pechaba non dubidou, a pesar de que «o camiño máis difícil» fose o da "morriña".
Soidade Méndez, traballadora de barcos en Fisterra, é "mariñeira nun océano de homes"; Ángeles Felípez, deseñadora e construtora nese mesma contorna, no fin do mundo; e Carmen Freire é "naturalmente labriega" en strong <>Brión.
Rita Neira, tendera en Vista Alegre de Soutolongo, sostén un ultramarinos que lle permitiu "volver á orixe"; a avogada Paula Garabal deixou a toga polo reiki e a aprendizaxe das leis do coñecemento propio. Está censada en Moaña, onde estuda temas de coaching e de facilitación sistémica.
Adriana Echevarría, que deixou Uruguai nos 90, é unha artista da reciclaxe en Marín; Noa Devesa, educadora en Oca, asegura que "un futuro diferente é posible"; Josefa Lestón, tractorista en Muros, a pesar dos duros inicios, nota que xa non quere "cambiar". Pero si clama por un "cambio" para que a xente poida volver sen temores.
María do Pilar Saampedro é mariscadora en Palmeira -"tan fundamentais somos que durante a crise da covid fomos as que aguantamos ao pé do canón"-; Maica Fernández e Mariña Lourido son fabricantes de licores en Leiro -"un orgullo"-, e Irene Gefaell é educadora equina nunha contorna natural de Pontevedra. Máis nada que engadir.
