O destro retirado José María Manzanares, falecido hoxe repentinamente na súa leira da provincia de Cáceres, aos 61 anos, foi durante tres décadas de carreira un dos maiores referentes do toureo clásico de máis calidade. Nacido en Alacante o 14 de abril de 1953 e fillo do banderilleiro Pepe Manzanares, de quen herdou o alcume, José María Dols Abellán, que era o seu verdadeiro nome, aprendeu desde moi neno os fundamentos da tauromaquia.
Debutou de luces na praza xiennense de Andúxar en 1969, vestindo un traxe branco e prata que fora de Palomo Linares, e pronto comezou un rápido ascenso que o situou como figura dos novilleiros, xunto ao gaditano José Luis Galloso, e que culminou coa súa saída aos ombreiros na súa presentación nas Ventas, o 6 de xuño de 1971.
O inmediato día de San Juan tomou a alternativa no seu Alacante natal, de mans de Luis Miguel Dominguín e en presenza do Viti, que lle cedeu a morte dun touro de Atanasio Fernández, ao que Manzanares cortou o rabo. Desde entón, a súa longa carreira de matador de alternativa estivo marcada por cimas e simas, desde os seus grandes triunfos en Madrid a finais dos anos setenta, cando estivo sempre na cabeza do escalafón, ata o anuncio da que foi unha breve retirada en 1989.
Autor de faenas memorables en todo ese tempo, especialmente en Sevilla, praza da que foi un dos toureiros predilectos, Manzanares sufriu entón duras campañas na súa contra na prensa taurina máis radical. Reaparecido o inverno seguinte, o destro alacantino conseguiu xa en 1993 a súa cuarta saída aos ombreiros nas Ventas, logo de trece anos sen pasear unha soa orella a pesar de ostentar, con 61, a marca de actuacións no couso madrileño.
Tras unha nova despedida no 96, aínda volveu tourear o ano 2000, para retirarse xa definitivamente o 1 de maio de 2006 na Maestranza de Sevilla, onde o seu fillo do mesmo nome, hoxe tamén matador de touros, lle cortou a coleta.
Herdeiro estilístico dos grandes clásicos dos anos cincuenta e sesenta, e en especial de Antonio Ordóñez e Paco Camino, Manzanares foi o maior referente do toureo de calidade durante os anos da Transición política española, pero unha certa desgana competitiva impediulle chegar tan arriba como os modelos que guiaron o seu concepto. O desprezo polas estatísticas e a regularidade fixeron que as súas excepcionais condicións non se concretasen nunha figura de época.
A súa verdadeira ambición persoal, a que o converteu nunha icona do toureo de finais do século XX, centrábase unicamente no sentido artístico da tauromaquia, obsesionado, non sen certo narcisismo, pola profundidade e a perfección técnica e estética, concibidas como un fin e non como un medio.
Cunha férrea disciplina interna, oculta tras o seu aire e actitude bohemia, José María Manzanares, pai, foi, nas súas grandes tardes, un dos toureiros máis cegadores das últimas décadas, sempre alleo a modas e esixencias comerciais.
Á marxe da súa relación de amor e odio coas Ventas, das campañas en contra de certa parte da crítica, dos seus constantes cambios de apoderamento e dos seus demos internos, a súa clase e o seu virtuosismo técnico fixeron do seu clásico estilo mediterráneo, da súa forma de facer e dicir o toureo, un espello onde se miraron varias xeracións de toureiros.
