O fallo contra o cálculo do valor de pisos a efectos fiscais xera consultas legais

O Supremo abre unha vía a contribuíntes aos que toque liquidar transmisións patrimoniais ou sucesións para reclamar

Anuncio de vivienda a la venta. PEPE FERRÍN
photo_camera Anuncio de vivienda a la venta. PEPE FERRÍN

A nova doutrina que a sala do Contencioso do Tribunal Supremo (TS) acaba de establecer ao pór en cuestión o sistema de cálculo que comunidades como Galicia, Castela-A Mancha, Valencia ou Andalucía utilizan para fixar o valor dun inmoble á hora de determinar a base impoñible do imposto de transmisións patrimoniais (ITP) ou do de sucesións acendeu o interese dos contribuíntes aos que toca tributar por unha herdanza ou pola compra dunha vivenda usada.

"O número de consultas aumentou bastante", constatan desde Rúa Avogados, que unha semana despois de que o 15 de xuño transcendesen as catro sentenzas coas que o alto tribunal resolveu os recursos que formulou a Xunta de Castela-A Mancha xa atendera a máis dun centenar de contribuíntes.

Conscientes das repercusións destas resolucións, os servizos xurídicos da Xunta analizan as medidas a adoptar, unha tarefa para a que a Consellería de Facenda demanda a implicación do ministerio, visto que o sistema que o Supremo non ve "idóneo nin adecuado" é unha das opcións que prevé a Lei Xeral Tributaria.

Que posibilidades abre a nova doutrina? En caso de adquirir un inmoble de segunda man, o comprador debe seguir autoliquidando o ITP como ata agora, reflectindo como base impoñible o valor da vivenda incluído na escritura notarial. Unha vez dado este paso, Pablo Rúa Sobrino, socio-director de Rúa Avogados, explica que cando chegue a liquidación coa comprobación da tasación do ben por parte da Xunta, haberá que verificar se Facenda aplicou "única e exclusivamente a normativa dos coeficientes", sen pararse a facer unha avaliación individualizada do inmoble, isto é, sen enviar a un técnico a examinala, como esixe o Supremo. 

De ser así, o letrado recomenda impugnar a resolución da Axencia Tributaria de Galicia "invocando a nova doutrina" e sinala que non será obrigatorio contratar unha tasación contraditoria a un perito, pois o Supremo di que é a Administración a que "debe probar a falta de coincidencia" entre o valor real e o que figura na declaración do imposto.

Desde a plataforma Reclamador.es, o director legal, Ramiro Salamanca, sostén que, nestes casos nos que o contribuínte estea incurso nun proceso de comprobación de valores, bastará con que achegue a escritura de venda. 

CASOS PECHADOS. Mentres quen estean inmersos en litixios administrativos ou xudiciais poderán beneficiarse desta doutrina, os que non terán opción de facelo son aqueles que liquiden o tributo e cuxos expedientes deveñan firmes "e polo tanto irrecurribles".

Salamanca apunta que, ante o risco de que "todas as liquidacións viradas con arranxo" ao sistema que o Supremo cuestiona "resulten anuladas polos tribunais", a Xunta debería optar por outro dos medios de comprobación dos previstos por lei. Entre eles están os prezos medios no mercado, o ditame de peritos ou o valor asignado aos bens en pólizas de contratos de seguros.

ARBITRARIEDADE. E é que o Supremo entende que da aplicación do sistema de coeficientes ao valor catastral resulta unha tasación "froito da discrecionalidad das administracións". Ante os casos xulgados dos catro contribuíntes castelán-manchegos aos que a Xunta revisou á alza o valor das vivendas que compraron en 2012 con substanciais rebaixas —por entre 65.000 e 82.000 euros— nunha das promocións do construtor coñecido como El Pocero, os maxistrados pon en dúbida a evolución no tempo dos coeficientes aplicados polo Executivo autonómico.

Da análise das ordes de 2012 e 2007 —uns anos marcados pola picada da burbulla inmobiliaria e o esborralle dos prezos— conclúen que "as substanciais variacións experimentadas" por estes índices "non poderían atribuírse de ningún xeito ás flutuacións do mercado inmobiliario". Os relatores constatan que "parecen obedecer ao puro arbitrio" da Administración, que "fixa á súa antollo uns ou outros valores, pretendendo que en cada caso sexan tidos irrefutablemente polo valor real". 

ANTECEDENTE. En Galicia, Facenda resolveu adoptar este sistema en 2015 ante a profusión de recursos e reclamacións de contribuíntes desconformes cunhas valoracións nas que non se detallaban os coeficientes aplicados ou non tiñan en conta a antigüidade, o estado de conservación do ben. O propio Supremo ditou en xullo de 2014 un fallo no que instaba á Xunta a realizar comprobacións "individualizadas", explicando aos cidadáns os "fundamentos técnicos e prácticos" de cada tasación.

Posible impacto en dous alicerces da recadación
A sentenza do Supremo pon en cuestión o cálculo da base impoñible do imposto de sucesións á hora de herdar unha vivenda e do de transmisións patrimoniais cando se vende unha casa de segunda man. Entre os tributos cedidos ás autonomías, estas dúas figuras son as que máis recursos proporcionan. O ano pasado a Xunta ingresou 251,7 millóns de euros ao gravar a transmisión de pisos e outros bens, un 12,3% máis que en 2016 nun contexto de recuperación dos prezos inmobiliarios.

O ano pasado vendéronse en Galicia 11.008 vivendas usadas. Isto dá unha idea de que a nova doutrina do Supremo pode traer cola, aínda que é certo que algunhas destas operacións víronse beneficiadas polas exencións fiscais que impulsou a Xunta para, por exemplo, dinamizar o medio rural. No caso de Sucesións, a exención de tributar da que se benefician quen herdan bens por menos de 400.000 euros tamén limita o impacto da sentenza nun imposto que en 2017 achegou 127,8 millóns ás arcas autonómicas.

Na actualización da orde que regula o sistema de valoración dos inmobles realizada en abril do ano pasado, Facenda resolveu elevar os coeficientes en 121 concellos escudándose no "maior dinamismo" do mercado inmobiliario. A esta situación sumouse o impacto da revisión dos valores catastrais que solicitaron 70 municipios que levaban anos sen polos ao día. 

Comentarios