A ministra de Facenda, María Jesús Montero, destacou tras a rolda de prensa posterior ao Consello de Ministros que a norma recolle "medidas clave" para o colectivo de pensionistas, dálles "tranquilidade" ao acabar coa "incerteza" de canto subirán as súas pensións cada ano e permite volver ao consenso en materia de pensións, fronte a reformas unilaterais do pasado.
A norma, que parte das recomendacións do Pacto de Toledo e é froito do acordo con CC OO, UXT, CEOE e Cepyme, é a primeira pata da reforma de pensións que o Goberno comprometeu con Bruxelas no compoñente 30 do Plan de Recuperación e Resiliencia.
A reforma, que se prevé que entre en vigor en 2022 tras o seu paso polas Cortes, suprimirá os aspectos máis polémicos da reforma de 2013: o índice de revalorización das pensións (IRP), que limitaba a súa subida anual a un 0,25% en situacións de déficit, e o chamado factor de sustentabilidade, que será substituído por un novo mecanismo de equidade intergeneracional.
Aínda que a substitución deste último forma parte da segunda pata da reforma de pensións, prevista para máis adiante, Goberno e axentes sociais déronse de prazo ata o 15 de novembro para negociar o novo mecanismo, que operará a partir de 2027 e que se incluirá no proxecto de lei a través dunha emenda.
Con esta reforma garántese o mantemento do poder adquisitivo das pensións coa fixación dun mecanismo estable de revalorización, polo que o 1 de xaneiro de cada ano incrementaranse as pensións de acordo coa inflación media anual rexistrada en novembro do exercicio anterior. Ademais, se o dato é negativo, non haberá modificacións nas pensións.
No texto tamén se establece unha avaliación periódica cada cinco anos no marco do diálogo social deste novo mecanismo de revalorización.
XUBILACIÓNS ANTICIPADAS. Como novidade, establécese que no caso da xubilación anticipada voluntaria, os coeficientes reductores da pensión pasarán a ser mensuais, non trimestrais, e soamente haberá períodos transitorios de aplicación dos mesmos no caso das pensións máximas.
Na maioría dos casos estes coeficientes serán máis baixos que os actualmente vixentes a cambio de atrasar o anticipo da xubilación dous meses. Para quen teñan cotizados menos de 38 anos e 6 meses, adiantar a súa xubilación 24 meses suporá unha redución na súa pensión de entre o 21% e o 3,26% (1 mes antes); para os que teñan máis de 38 anos cotizados e 6 meses, pero menos de 41 anos e 6 meses, a redución máxima será do 19% (24 meses) e a mínima do 3,11% (1 mes).
Pola súa banda, o coeficiente reductor pasará a ser do 17% se os que teñen máis de 41 anos e 6 meses cotizados, pero menos de 44 anos e 6 meses, xubílanse dous anos antes. Se o fan un ano antes, a redución será do 2,96%. Para rematar, os que teñan máis de 44 anos e medio cotizados terán unha redución do 13% por xubilarse dous anos antes e do 2,81% un mes antes.
Como excepción, se no momento de acollerse á xubilación anticipada voluntaria o traballador estivese a percibir o susbidio por desemprego durante polo menos tres meses, os coeficientes reductores que se aplicarán serán os establecidos para a xubilación anticipada involuntaria.
Os novos coeficientes reductores incluídos nesta reforma aplicaranse sobre a contía da pensión, e sempre respectando a limitación máxima. Cando a pensión supere o límite establecido para o importe das pensións, os coeficientes reductores aplicaranse de xeito gradual, nun prazo de dez anos, a contar desde o 1 de xaneiro de 2024.
O texto modifica ademais o procedemento de solicitude da xubilación anticipada por razón da actividade e modifica a regulación da xubilación anticipada non imputable ao traballador (involuntaria), permitindo novos supostos para acollerse a esta modalidade, como o despedimento por rexeitar un traslado que implique cambio de residencia ou tras impor a empresa unha modificación substancial das súas condicións de traballo.
Doutra banda, nos dous anos inmediatamente anteriores á idade de xubilación ordinaria, pasaranse a aplicar en determinación da pensión de xubilación anticipada involuntaria os mesmos coeficientes que na modalidade voluntaria naqueles supostos nos que o novo coeficiente é máis favorable que o que había ata agora.
Respecto das xubilacións anticipadas por razón de actividade, modifícase o procedemento de solicitude e precísanse máis detalles do perigo e penosidad.
INCENTIVOS Á XUBILACIÓN DEMORADA. Así mesmo, establécese a exoneración de cotizar por continxencias comúns a partir do cumprimento da idade de xubilación que corresponda a un traballador e, por cada ano de atraso, poderase ben obter unha porcentaxe adicional do 4%, unha cantidade a tanto alzada en función da contía da pensión ou unha combinación de ambas.
Na xubilación activa esixirase como condición para acceder á mesma polo menos un ano desde o cumprimento da idade ordinaria de xubilación. Esta modalidade revisarase no mercado do diálogo social nun prazo máximo de 12 meses.
Co fin de favorecer a permanencia no mercado laboral de traballadores de máis idade, establécese unha redución do 75% das cotas empresariais á Seguridade Social por continxencias comúns durante a situación de incapacidade temporal dos traballadores que cumpran 62 anos.
PROHIBICIÓN DE CLÁUSULAS DE XUBILACIÓN FORZOSA. A reforma de pensións prohibe establecer cláusulas de xubilación forzosa para traballadores de menos de 68 anos a partir da entrada en vigor da mesma. Nos convenios subscritos con anterioridade, estas cláusulas poderán ser aplicadas ata tres anos logo da finalización da vixencia inicial pactada para o convenio.
Ademais, se se establecen estas cláusulas nos convenios, as empresas terán que contratar como mínimo a tempo completo e de xeito indefinido a un traballador por cada xubilado forzoso.
Excepcionalmente, o límite de idade establecido (menos de 68 anos) poderá rebaixarse ata a idade legal ordinaria de xubilación cando a taxa de ocupación das traballadoras nas actividades económicas do ámbito funcional do convenio sexa inferior ao 15% das persoas ocupadas e sempre que se cumpran varios requisitos, entre eles a contratación simultánea de polo menos unha muller de xeito indefinido e a tempo completo.
GASTOS IMPROPIOS. O texto tamén recolle a culminación do proceso de separación de fontes da Seguridade Social ao longo da lexislatura.
Sobre os autónomos, o novo sistema de cotización por ingresos reais incluirase nunha norma intermedia, aínda que o compromiso é que estea aprobado antes do segundo trimestre de 2022.
O texto prevé a creación da Axencia Estatal de Seguridade Social nun prazo de seis meses e abordar a revisión do marco regulador das pensións de viuvez das parellas de feito para equiparar as súas condicións de acceso ás dos matrimonios.
Ademais, a cláusula de salvagarda manterase na súa regulación actual con carácter indefinido e, nun máximo de tres meses, desenvolverase un regulamento para a inclusión na Seguridade Social dos bolseiros, aínda que non teñan remuneración.
