As expectativas de moitos empregados públicos con demandas en tramitación nos xulgados víronse embazadas polo cambio de criterio operado polo Tribunal de Xustiza da UE (TJUE) respecto da sentenza que ditou o 14 de setembro de 2016, que entón fixo cambalearse o sistema de contratación temporal e abocou ao Goberno de Rajoy a convocar a un comité de expertos que recomendou reformar o Estatuto dos Traballadores. Hai dous anos a Corte de Luxemburgo postulouse a favor de que a interina do Ministerio de Defensa Ana María de Diego Porras percibise unha indemnización de 20 días por ano traballado —a correspondente a un despedimento por causas obxectivas— ao extinguirse o seu contrato coa reincorporación á súa praza dunha liberada sindical logo de nove anos.
Con todo, na sentenza do caso Montero Mateos ditada o pasado 5 de xuño, o TJUE dá un xiro. E é que agora valida que non se compense a estes traballadores cando a praza que cobren asígnese de forma definitiva, aínda que deixa en mans dos xulgados españois analizar se os afectados deberían ser convertidos en indefinidos, avaliando se concorren circunstancias como unha duración "inusualmente longa" do contrato eventual cuestionado ou o grao de imprevisibilidad «» que pesa sobre a finalización do acordo.
Aínda que non discute que resulte razoable que non caiba indemnización no caso dun interino contratado, por exemplo, para cubrir unha baixa maternal, pois nestes casos a data de caducidade do contrato sería "previsible", Pedro Landeira, de CSIF, sostén que o sindicato dará a batalla nos casos nos que exista "abuso" na contratación, que agora tocará demostrar nos tribunais internos.
Con todo, o TJUE aínda ten por resolver once cuestións prejudiciales expostas por xulgados españois. En relación ao caso de Diego Porras, o Supremo consultou se os interinos deberían percibir polo menos os 12 días de indemnización por ano de servizo (cun límite de 12 mensualidades) aos que si teñen dereito os demais traballadores temporais cando o seu contrato chega a termo porque conclúe a realización da obra ou servizo para o que foron empregados ou porque chega a data convida co empresario. O Estatuto dos Traballadores exclúe expresamente aos contratos formativos e de interinidade, motivo polo cal o alto tribunal pide que se aclare se esta diferenza vulnera o Acordo Marco sobre o traballo de duración determinada.
Á espera de que o TJUE vaia afinando o seu criterio, en España a doutrina Montero Mateos xa está a ter repercusión. O 11 de xuño o Tribunal de Xustiza de Castela e León resolveu o caso dunha interina contratada pola Xunta en 2010 e cuxo acordo laboral se extinguiu sete anos e medio despois ao cubrirse o posto que ocupaba.
Nunha resolución innovadora, os xuíces conclúen que a relación eventual prolongouse de forma "insualmente longa", polo que entenden que ten dereito á indemnización correspondente a un despedimento por causas obxectivas de 20 días por ano de servizo. Sosteñen que, aínda que a ollos do dereito europeo a traballadora tería condición de indefinida —polo que podería optar a 45 días por despedimento improcedente—, a lexislación española non o contempla, polo que se decantan por esta solución intermedia. Os relatores, que admiten estar limitados polo contido do recurso sobre o que se lles pediu que fallen, apuntan que debería ser reconvertida en indefinida non fixa ao superarse os límites da contratación de interinidade por vacante fixados en base ao tempo previsto —tres anos, como máximo— para que a Administración execute unha oferta de emprego para cubrir as necesidades de persoal de novo ingreso.
Os interinos que traballaban para algún departamento do Executivo autonómico eran 5.600 a peche de 2016, os últimos datos que hai dispoñibles. Sumando outros empregos con data de terminación, a nómina de eventuais —incluídos os contratos cunha duración inferior aos seis meses— superaba os 19.500 profesionais nun persoal de 87.262 efectivos. Colexios, institutos, centros de saúde e hospitais copan a maior parte do emprego temporal.
"Hai que adoptar medidas, España ten a taxa de eventualidade máis elevada da UE"
A xuízo deste experto, que traballou na Oficina Internacional do Traballo (OIT) en Xenebra, é necesario "adoptar medidas" nun país que ten "a taxa de temporalidade máis elevada da UE" —do 26,8% do total do emprego asalariado ao peche de 2017, segundo Eurostat—, polo que esta sentenza podería servir para "establecer un importe indemnizatorio" para os interinos que finalizan o seu contrato.A pelota segue no tellado da Corte de Luxemburgo, que debe dirimir se polo menos debe compensarse a estes traballadores cos 12 días que o Estatuto dos Traballadores prevé para o resto de eventuais. "O escenario é incerto, estamos á expectativa do que vaia dicir o TJUE", conclúe.
