A Sección Quinta da Sala do Contencioso do Tribunal Supremo confirmou a sentenza da Audiencia Nacional que declaraba a responsabilidade patrimonial do Estado polos prexuízos ocasionados á viúva e aos dous fillos do cámara de Telecinco José Couso asasinado fai 16 anos en Bagdad pola omisión de protección diplomática.
Na sentenza, o alto tribunal desestima o recurso de casación interposto pola Avogacía do Estado contra a sentenza recorrida, e que recoñeceu o dereito a unha indemnización de 182.290 euros á familia de Couso.
Do total, 99.430 euros serán para a viúva e 41.430 para cada un dos dous fillos. Así, o relatorio do maxistrado Wenceslao Olea Godoy declara que "os cidadáns españois teñen dereito á protección diplomática por parte da Administración nacional, para o resarcimiento dos prexuízos ocasionados por un feito ilícito, conforme ao dereito Internacional, ocasionado directamente por outro Estado", neste caso Estados Unidos.
Iso si, "a condición de que o propio prexudicado non poida obter a reparación polos mecanismos de Dereito interno do Estado produtor do dano, sempre que estean establecidos e sexa razoable obter un pronunciamiento expreso en tempo razoable". Neste caso concreto, a Sala conclúe que o Estado español omitió a protección que lle foi requirida e que estaba obrigado a outorgar á familia de Couso.
A sentenza sinala, nesta liña, que o Estado "estaba obrigado a facer xestións en prol dunha investigación internacional obxectiva dos feitos e, no seu caso, utilizar os medios que estimase procedente que puidese dar como resultado a reparación do dano ocasionado".
Por iso, a Sala critica que o Estado optase por ''dar a calada por resposta" ou que se limitase "a dar por bos os argumentos dados en contra da ilicitud do feito polo Estado que o ocasionou". "En canto aínda que é certo que o Estado español non pode impor devandita declaración no ámbito internacional, tampouco está obrigado a dar por boas esas explicacións, como xa antes se dixo", apunta.
Para o Supremo, "o que non é admisible é omitir calquera acción que non sexa a de dar por boas as concisas explicacións dadas polas autoridades do Estado que ocasionou o dano, senón a procura dunha valoración obxectiva dos feitos, coas consecuencias que resultasen procedentes".
No entanto, para a Sala o "decisivo" á hora de rexeitar "a argumentación do escrito de interposición" é que a Audiencia Nacional "non recoñece o dereito de resarcimiento polo falecemento do pai e esposo dos recorrentes, menos aínda, porque deba o Estado español asumir o risco dun profesional nacional que falece no exercicio da súa actividade", senón que o título de imputación, necesario para apreciar a responsabilidade patrimonial, é o feito de que o Estado español omitió a protección que lle foi requirida e que estaba obrigado, como vimos", continúa, sinalando que iso "déixao claro a sentenza" da Audiencia Nacional.
A decisión do alto tribunal ratifica a sentenza ditada en xaneiro de 2020 pola Sección Cuarta da Sala do Contencioso-Administrativo da Audiencia Nacional, que condenou ao Estado a indemnizar á familia do cámara de Telecinco.
A sentenza, da que foi relatora o maxistrado Ignacio Da Cova, establecía que o Estado non emprendera "accións ante outro Estado" que incorrera nun ilícito internacional" a fin de conseguir reparación do dano causado por esa conduta.
"Non consta a realización de xestión algunha tendente non xa ao recoñecemento da ilicitud do ataque, senón reparación das súas consecuencias patrimoniais dun modo razoable. E iso a pesar das moi numerosas peticións que respecto diso de formularon por diversos grupos parlamentarios", dicía a sentenza.
Así as cousas, a Avogacía do Estado recorreu a decisión da Audiencia Nacional. A entón portavoz do Goberno, María Jesús Montero, aludiu a "cuestións técnicas" para xustificar a actuación dos servizos xurídicos do Estado, resaltando que o Executivo "sempre mostrou a súa solidariedade e apoio á familia de José Couso".
Para a familia do cámara, a sentenza da Audiencia Nacional supuxo entón un éxito xudicial logo de 17 anos litigando para tratar de traer ante a xustiza aos responsables do ataque ao Hotel Palestina de Bagdad.
