A pandemia languidece, ao fin. As vacinas están a funcionar como eficaz muro de contención pero o virus segue circulando e a poboación segue enfermando. Así ocorre agora.
A estas alturas da pandemia. ¿cal é o perfil de paciente con covid-19?
En maior medida persoas ata os 45 anos. O médico de Familia Lorenzo Armenteros asegura que, na maioría de casos, aos infectados resúltalles difícil saber onde se contaxiaron porque teñen unha vida social moi activa. Hai brotes familiares que se estenden entre os membros máis novos, os aínda non vacinados. "Un home que contaxia á súa muller e fillos, por exemplo, pero non aos seus pais, que xa están vacinados", explica. Ou pode incluso que si lles transmita o virus, porque as vacinas non evitan o contaxio a pesar de reducilo, pero non teñen síntomas. Sen clínica, saben que teñen o virus só porque se lles criba ao ser contactos estreitos dun positivo. Tamén se dá o paradoxo de que o contaxio limítese a unha parte dos convivientes, pero non a outro: unha parella con dous fillos na que se contaxia un dos seus membros e un dos nenos pero non os outros dous, segundo Armenteros.
Tamén observan con relativa frecuencia o contaxio de nenos a pais, pequenos que se infectan en interaccións con outros nenos e que son os que transmiten o virus aos seus proxenitores. O doutor Armenteros apunta a explicación: como a maioría de nenos son asintomáticos ou con síntomas moi leves, as oportunidades multiplícanse. Se unha persoa infectada ten síntomas enseguida íllase e limítanse os contactos. Cos nenos iso non é posible.
Ese é o perfil que se ve agora en Primaria. Aínda que segue habendo contaxiados doutras idades o groso concéntrase no grupo de non vacinados. Cabe recordar que o Sergas convocou aos menores de 45 para administrarlles a primeira dose da vacina.
Agora que se contaxian persoas máis novas, ¿a quen se considera de risco?
O seguimento dos pacientes de risco que se atopan no seu domicilio faio un equipo do Hula formado por internistas e enfermeiras e, desde que a idade dos contaxiados empezou a baixar, hai un factor de risco predominante: a obesidade. Este é o principal problema, de face a pasar a fase infectiva do virus, das persoas de mediana idade.
En realidade, os factores de risco seguen sendo os mesmos: a hipertensión, as enfermidades cardiovasculares, a diabetes... pero a obesidade é, en moitos casos, a razón pola que se entra nese grupo de seguimento específico. Entre os 40 e 60 anos é un problema moi prevalente, aínda que hai persoas máis novas, incluso adolescentes, que tamén recibiron ese seguimento hospitalario por idéntica razón.
¿Cambiaron os síntomas dos infectados por covid?
Non, aínda que o doutor Armenteros admite que a maioría de infectados ten formas moderadas ou leves da enfermidade, moitos deles sen síntomas. Entre os que si teñen, os máis frecuentes son ou ben dixestivos ou respiratorios. Comúns a todos son malestar, astenia e febre. Outros teñen tamén malestar dixestivo e, entre os que sofren afectación respiratoria, o máis común é algo de tose pero non moita disnea (dificultade para respirar, como si ocorría con anterioridade).
¿Quen ingresa no hospital por covid-19 nestes momentos?
A porcentaxe de lucenses que teñen formas graves da enfermidade e deben ingresar é pequeno. O perfil é variado. Por unha banda, están o non vacinados. Novos que aínda non están en grupos de idade convocados a inmunizarse, pero tamén maiores que por algún motivo rexeitaron vacinarse. "Tivemos un par de casos de persoas que non se vacinaron nas últimas dúas semanas", explica o xefe de Pneumoloxía do Hula, Luís Pérez de Llano.
Doutra banda, están as persoas que si recibiron unha dose da vacina e que se infectan antes de completar a pauta. ás veces prodúcense ingresos con ese perfil, pero o doutor Pérez de Llano recoñece que se deciden, en gran medida, non pola gravidade senón para poder observar aos pacientes dous ou tres días. Nunha situación de moita presión asistencial, con gran demanda de camas, "seguramente se lles faría o seguimento no seu domicilio, pero estamos agora nunha situación que o podemos facer", apunta.
Finalmente, tamén hai pacientes novos, sen ningunha patoloxía que supoña un factor de risco coñecido, que acaban hospitalizados por un empeoramento. Esta mesma semana un mozo de 30 anos foise de alta logo dun ingreso por pneumonía por covid.
¿E quen o fai na Unidade de Coidados Intensivos?
Hai tempo que non se producen novos ingresos na Uci, pero xa na anterior onda o perfil do paciente que acababa na área de críticos variara e esas modificacións seguen manténdose nesta. Son máis novos e moitos deles, obesos. A obesidade é un factor de risco coñecido para outras enfermidades víricas, como a gripe, e tamén no covid afecta o prognóstico do paciente.
Se son unha persoa nova, non vacinada, ¿teño máis risco de contaxiarme agora?
En realidade, todos temos agora menos risco de infectarnos: vacinados e non vacinados. A circulación do virus, nun contexto no que máis da metade da poboación maior de 18 anos xa recibiu polo menos unha dose, é menor. Que haxa máis vacinados non significa que os que aínda non o estean teñan máis opcións de contaxiarse, coma se o virus puidese seleccionar ao hóspede. Unha taxa de vacinación alta protexe a todos e, no caso do covid, segundo observouse en diferentes estudos, por exemplo en Israel que desenvolveu unha campaña de vacinación xeral e moi precoz, os vacinados, aínda que se infectasen, apenas transmitían o virus. Xa que logo, un mozo ten agora menos risco de contaxiarse que hai uns meses ou un ano, pero si ten máis posibilidades que unha persoa que xa complete a súa pauta de vacinación.
¿Cambia algo a legada do variante Delta?
Considérase máis transmisible pero non se cre que cause formas máis graves da enfermidade. As vacinas protexen contra as novas variantes polo que, de novo e a pesar das mutacións do virus, toda a poboación está agora máis protexida que hai uns meses.
¿Debería facerme unha serología para saber se realmente creei anticorpos coa vacina?
Non se recomenda ningunha medida adicional. Todas as vacinas aprobadas teñen a capacidade de xerar anticorpos polo que os expertos aconsellan prescindir do test serológicos a non ser que un facultativo prescríbao expresamente a un paciente.
