Valentín García: "Temos que afacernos a falar galego coas máquinas"

O secretario xeral de Política Lingüística sinala que o galego non pode perder o tren no ámbito tecnolóxico
Valentín García. XOÁN REY. (Efe)
photo_camera Valentín García. XOÁN REY. (Efe)

É habitual, unha cuestión protocolaria case, que cada ano, cando asoma polo calendario o Día das Letras Galegas, multiplíquense os debates e as reflexións achega do estado de forma da lingua galega, saudable pero necesitado de certa estimulación por parte de todos, tamén das administracións públicas, para que ademais sexa vigoroso.

Algo así é o que asegura Valentín García (Silleda, 1970), secretario xeral de Política Lingüística desde fai máis de nove anos e, estes días de celebración da lingua galega, un home ao que lle custa atopar tempo para responder a todos os interesados en escoitar o que ten que comentar ao respecto.

Entre as moitas cousas que di, subliña esta: Temos que afacernos a falar galego coas máquinas e a que elas falen galego connosco.

É a consecuencia lóxica de que a ágora do debate, público e privado, sexa hoxe dixital e de que quen con maior naturalidade interactúan nel sexan as xeracións máis novas, cuxas competencias lingüísticas en galego, sen ser deficientes, son inferiores que en castelán, segundo un estudo da Real Academia Galega que no seu momento levou ao propio García a falar da necesidade dunha reflexión.

A reflexión non é difícil de facer, asegura García nunha entrevista con Efe, pois o informe di que os rapaces en contornas urbanas teñen menos competencias en galego que en castelán, o que non quere dicir que non as teñan en galego. Pero isto sempre foi así nas contornas urbanas. Agora ben, iso non quere dicir que non teñamos responsabilidade as administracións públicas de corrixir ou de facer unha discriminación positiva a favor do galego.

É aí onde está o xerme do proxecto Nós: intelixencia artificial ao servizo da lingua galega presentado esta semana polo presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, o cal suporá un investimento inicial de 15,5 millóns de euros e unha mobilización de máis de 45 millóns de euros privados.

Hai que traballar nas tecnoloxías porque as xeracións máis novas, pero non soamente elas, atópanse nas redes sociais, e aí hai que facer un esforzo importante como o que supón o proxecto Nós, destaca García.

Conseguir que o galego estea aí, engade, é un obxectivo primordial, a pesar de que o galego xa é a vixésimo quinta lingua máis utilizada en internet, máis que os idiomas dalgúns países europeos, como pode ser Dinamarca.

Sinala García que temos que avanzar moitísimo no ámbito das tecnoloxías, con traducións automáticas, locuciones en películas, asistentes de voz ou sistemas de recoñecemento da fala que funcionen en galego, de maneira que cidadáns, empresas e administración desenvólvanse en galego coa mesma naturalidade que en castelán.

O galego non pode perder ese tren, explica García, quen engade que iso, a pesar de que pode supor un antes e un despois na penetración de idioma en toda a sociedade galega, non basta.

Temos que incidir nas familias e as contornas familiares. Até agora viñémonos fixando en que se falase galego aos nenos nas casas, pero hai que inculcar o valor do plurilingüismo non só nos fogares con sensibilidade cara ao galego senón tamén nas familias que só falan castelán, observa.

Do que se trata, prosegue, é de que exista unha transmisión intergeneracional para que os rapaces sexan conscientes de que as sociedades plurilingües sempre foron máis avanzadas, ou de que o galego nos permite comunicarnos con 150 millóns de falantes de economías emerxentes como Angola, Mozambique ou Brasil.

A terceira pata deste taburete sobre o que alzar o idioma apóiase na idade adulta dos galegos.

É na iniciación na vida adulta, laboralmente, fisicamente, economicamente, cando eliximos lingua, e en función do traballo, dos amigos, ou a parella, falaremos máis galego ou castelán, por iso hai que incidir para que no comercio, a industria e as empresas fálese máis galego, profunda García.

Iso ha de ser especialmente así nas grandes cidades, cuxo hábitat lingüístico privilexiou historicamente ao castelán, o que unido á súa capacidade para atraer xente do rural fixo que a demografía xogase en contra do galego.

Con todo, iso está a cambiar: Aínda que as cidades sempre foron máis castellanizadas, nas cidades agora hai ámbitos onde se fala galego nos que antes non. Antes falar galego nunha consulta dun médico non era normal, e hoxe a maior parte dos médicos tentan falar galego con quen lles falan en galego, algo insólito hai 40 anos, sinala García. O galego non se perdeu, cambiou de sitio, gabia García. 

Enténdese, pois, que Galicia avanza na boa dirección na súa política lingüística, que busca un equilibrio que axude aos galegos a ser plenos posuidores dunha riqueza cultural, lingüística e comunicativa que é, ademais, unha ferramenta de moi notable utilidade.

Xoga niso, xa que estamos en tempo de celebración das Letras Galegas, un importante papel a literatura, que, tal e como explica García, está a alcanzar cotas importantes.

Claro que non é comparable coa penetración que ten a literatura en castelán, porque non estariamos a comparar entidades iguais, pero "nas nosas dimensións temos unha lingua cunha moi boa saúde literaria, pecha o secretario xeral de Política Lingüística, cunha axenda maratoniana polas Letras Galegas de 2021 dedicadas a Xela Arias.

Comentarios