Os Schindler tailandeses que axudaron aos reos da II Guerra Mundial

Como na soada película A lista de Schindler, o tailandés Boonpong Sirivejjabhandu e a súa filla Panee arriscaron as súas vidas para axudar a miles de reos do Imperio xaponés durante a II Guerra Mundial.

Boonpong e Panee, falecidos en 1982 e o último día de 2015, respectivamente, pasaron de contrabando alimentos e medicamentos aos prisioneiros empregados na construción da liña de ferrocarril entre Tailandia e Birmania (Myanmar) coñecida como "tren da morte".

Uns 60.000 reos de guerra británicos, australianos ou holandeses foron empregados polos xaponeses para a construción ás alancadas de máis de 400 quilómetros de vías a través de xunglas e montañas.

Máis de 12.000 deles morreron por mor da malnutrición, a falta de medicamentos e as malas condicións nas obras ferroviarias, popularizadas en filmes como A ponte sobre o río Kwai e Unha longa viaxe.

Poderían ter sido moitos máis sen a axuda de persoas como Boonpong e a súa filla Panee, quen conseguían ata pezas de radio para os prisioneiros nos campos situados na provincia de Kanchanaburi, no oeste de Tailandia.

Boonpong, falecido aos 76 anos, rexentaba unha tenda de ultramarinos e era alcalde da cidade de Kanchanaburi cando os xaponeses comezaron a construción das vías. "Facía negocios cos xaponeses, pero tamén empezou a axudar aos prisioneiros a través da organización V, un grupo secreto", explica a Efe Lumyai Srisochapan, cuñada de Boonpong e tía de Panee.

Segundo Lumyai, os militares xaponeses terían torturado e asasinado a Boonpong e a súa filla se descubriran que asistían aos prisioneiros de guerra.

"Ao principio a esposa estaba en contra porque tiña medo, pero ao ver un día aos prisioneiros tan delgados e en tan mal estado cambiou de opinión", conta Lumyai, de 86 anos, na antiga tenda aínda conservada en Kanchanaburi.

A anciá sinala que o audaz comerciante e a súa filla escondían os medicamentos nos baixos das cestas, dentro das verduras e ata no xeo que levaban ata os campos de prisioneiros. "Unha vez Panee ocultou os medicamentos nuns lazos do seu vestido para que os gardas non as descubrisen", relata.

Boonpong traballou estreitamente co coronel e médico australiano Ernest Edward 'Weary' Dunlop e o militar británico Philip John Denton Toosey, con quen trabou unha amizade que se prolongou despois do fin da guerra en 1945.

O tailandés foi galardoado coa Medalla da Orde do Imperio Británico e a Orde de Orange-Nassau por parte das autoridades holandesas pola súa asistencia aos reos de guerra.

Denton Toosey chegou a organizar unha colecta entre antigos prisioneiros de guerra e recadou 38.000 libras esterlinas para Boonpong, cando este se declarou en bancarrota tras a contenda. De acordo con Lumyai, o tailandés tamén foi invitado a cear coa raíña Isabel de Inglaterra durante unha visita a Tailandia en 1972.

Aínda que o Goberno tailandés asinou un acordo de paz con Xapón, os soldados xaponeses comportáronse como unha forza de ocupación e houbo casos de abusos contra locais.

"Eu non lles gardo rancor, moitos xaponeses tampouco querían a guerra", afirma Lumyai, que aínda que chegou a Kanchanaburi pouco logo da contenda, coñece ao detalle a historia de Boonpong e a súa filla.

Falecida o pasado 31 de decembro, Panee Subhawat (o seu apelido de casada) foi despedida o pasado sábado por unhas 200 persoas, na súa maioría familiares, nun funeral privado en Bangkok. "Aos tailandeses non nos gusta destacar, ela foi sempre moi discreta", afirmou a Efe outro familiar, que non revelou a súa identidade, para xustificar a ausencia dunha homenaxe oficial para a heroína, que morreu por unha infección pulmonar aos 87 anos.

Os grandes esquecidos desta historia son os entre 180.000 e 260.000 traballadores asiáticos ou romusha (traballador, en xaponés), na súa maioría malayos, tamiles e javaneses, empregados á forza ou con falsas promesas na construción das vías do tren. Calcúlase que morreron máis de 90.000 romusha, aínda que é só un cálculo estimado e o número podería ser maior.