O enxeñeiro de telecomunicacións César Mariñas, único perito nomeado por sorteo na causa que trata de determinar as responsabilidades penais polo accidente do Alvia, ratificou este xoves que a avaliación integral do risco na liña era "normativamente necesaria".
Fíxoo na súa comparecencia ante o xuíz que instrúe o caso, Andrés Lago, e despois de que o perito Juan Carlos Carballeira modificase parcialmente as súas conclusións, de modo que, tras afirmar que a análise integral "non era obrigatorio", agora opinou que esta avaliación "completa" si era preceptiva, pero tamén se fixo" na liña Ourense-Santiago.
Mariñas declarou algo máis que Carballeira, ao redor de tres horas e cuarto, debido a que foi sometido a numerosas preguntas por parte do avogado do Estado –que representa a Adif–, que foi a primeira das partes en tomar a palabra, e tamén do letrado que defende ao cargo de Adif investigado, Andrés Cortabitarte.
Cortabitarte pasou á sala xusto a continuación, ao redor das 15.30 horas, con dúas horas e media de atraso con respecto ao previsto polo instrutor, e ten previsto responder polo menos ás preguntas do seu avogado.
Segundo fontes consultadas por Europa Press, tanto a avogada do Estado como o letrado defensor de Cortabitarte trataron de que Mariñas incorrese en contradicións, para o que lle realizaron preguntas sobre todos os aspectos da súa peritaxe, desde as normativas de aplicación ata as datas de entrada en vigor das mesmas.
O INFORME DE MARIÑAS
No seu informe entregado o pasado xaneiro, ao que tivo acceso Europa Press, Mariñas destacou que se bota especialmente de menos" que esta avaliación se realizase sobre o sistema "completo".
Este perito –o único insaculado e que polo tanto varias partes reivindican como o máis independente– afirmou que, "de haberse realizado unha análise integral da liña, o perigo concreto da curva de Angrois e o seu risco asociado resultaría máis que evidente".
Nun traballo de case 100 folios, expuxo as súas conclusións sobre os novos documentos remitidos ao xulgado por Adif. Respecto diso, subliñou que un deles, a análise de riscos preliminar realizado pola Ute Lavos, "cínguese exclusivamente ao alcance da súa subministración en relación aos sistemas de sinalización e 'ERTMS N1'". "Soamente dunha parte ou subsistema" da liña, incidiu.
DOCUMENTOS DA UTE "E NON DE ADIF"
Con todo, sobre este documento "de carácter xenérico", destacou que "identifica de forma clara e explícita unha situación de perigo dun tren que circula a velocidade excesiva, un escenario de accidente no que un tren circula a unha velocidade excesiva por unha zona con limitacións permanentes ou temporais (...)".
Tanto este como o plan xeral de seguridade da liña –entregado por Adif ante o requirimento deste perito– son, segundo constatou este enxeñeiro, "do ámbito da Ute e non de Adif".
Deste xeito, chamou a atención sobre que están "cinguidos exclusivamente ao alcance da subministración das empresas da Ute en relación aos subsistemas de sinalización e 'ERTMS".
Así as cousas, demostrado, ao seu xuízo, o "cumprimento dos requisitos" que se esixen "aos adxudicatarios do contrato", César Mariñas avisou de que iso non é suficiente "para demostrar a seguridade do sistema completo se non se realiza tamén a consecuente análise a un nivel superior, onde por suposto se analicen as interaccións entre os seus partes e todos os interfaces internos e externos do sistema".
"Como xa dixemos reiteradamente, a seguridade require dunha visión holística", subliñou.
A maiores, sinalou que "non consta que exista un 'safety case' da liña "de maior nivel xerárquico" que englobe a este "de aplicación específica Lavos".
CAMBIOS SIGNIFICATIVOS
No seu informe, Mariñas indicou que a posta en servizo dunha nova liña de alta velocidade "debe considerarse un cambio significativo do sistema ferroviario".
Da mesma xeito, cre que o cambio do proxecto construtivo inicialmente adxudicado polo modificado finalmente executado "supuxo igualmente un cambio significativo".
De considerar que tal cambio non fose significativo, o proponente, apuntou, "debería demostralo e evidenciado documentalmente, do cal non hai constancia".
"Consecuentemente, en ambos os casos debería realizarse a análise de risco pertinente, non tendo constancia, en ningún dos dous casos, que tal análise de riscos fose realizado e documentado convenientemente por Adif", sentenciou.
Ademais, engadiu que se pode considerar como cambio significativo a desconexión do 'ERTMS' nos trens 'S130/S730' ao cambiar as condicións de explotación no sistema vía tren".
"NORMATIVAMENTE NECESARIO"
César Mariñas expresou o seu convencemento de que era "normativamente necesaria" a realización dunha análise de risco do sistema da liña, é dicir, "unha análise integral" da mesma, para o que cita a norma de seguridade ferroviaria europea 2004/49/CE.
En relación á necesidade técnica, o seu convencemento é "aínda maior". "Bótase entón especialmente de menos unha análise de riscos do sistema completo onde se teñan en conta as fronteiras, interfaces e interaccións dos distintos subsistemas e/ou compoñentes, algo que evidentemente non pode facer ningún dos subministradores aisladamente senón o propio licitante, Adif", advertiu no seu informe.
"Para demostrar a seguridade do sistema non basta con asegurar a dos seus partes e, xa que logo, o risco do sistema non se pode obter como a simple agregación dos elementos que o conforman, senón que require dunha aproximación integral ou de sistema para ter tamén en conta as interaccións dos seus constituíntes", profunda o peritaje. "A xestión dos interfaces entre os subsistemas é vital", apostila, noutro punto do informe.
"SEN O AMPARO DO 'ERTMS"
O perito tamén se pronunciou acerca de se a análise debería ter en conta en concreto o perigo da curva, ante o que resaltou que, "desde os comezos do ferrocarril, un dos perigos máis evidentes e polo tanto máis facilmente identificables sempre foi, xunto ao de colisión, o de descarrilamento".
De feito, dixo que, dentro deste último, o descarrilamento como consecuencia dunha velocidade inadecuada nunha curva "é dos máis evidentes". Dito isto, recordou que este perigo "estaba claramente identificado como tal" na análise preliminar de riscos da subministración da Ute.
