O Consello Regulador da Denominación de Orixe Rías Baixas non recibiu con bos ollos as axudas aprobadas o pasado martes polo Consello de Ministros para "paliar a difícil situación" que atravesa o sector vitivinícola por mor da covid-19.
En opinión do presidente do Consello, Juan Gil de Araújo, as subvencións, valoradas en 90,5 millóns de euros e aprobadas a proposta do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación, "non son aplicables á viticultura galega", senón que están máis orientadas a outras "explotacións" destinadas a outro tipo de negocios, entre os que destaca os viños a granel e as grandes producións asentadas noutras rexións.
As axudas en cuestión financian a destilación da uva para fins non agrolimentarios, o almacenamento dos caldos ata que se recupere o ritmo de vendas e a colleita en verde, isto é, a retirada dos acios sen madurar para reducir o índice de produción. A xuízo do D.O. os requisitos impostos para acceder ás mesmas fan que "o sector vitivinícola galego quede totalmente fóra" das próximas inxeccións, pero o certo é que non é o único punto que suscitou reproches nin o que máis preocupa.
Ese mesmo decreto que regula as retribucións, o RD 557/2020, advirte (no artigo 37) de que "na campaña 2020/2021 os Consellos Reguladores deberán adoptar decisións encamiñadas a reducir a produción nesta vendima", o que, a ollos do órgano pontevedrés, abre a porta a desbotar a materia prima: "Pedimos aclaracións respecto diso, pero tal e como está escrito o artigo, antes do 30 de xuño teremos que dicirlle ao Ministerio canta uva imos obrigar a que tiren os viticultores", advirte Araújo.
O Consello Regulador critica que non se flexibilicen as axudas á "colleita en verde", dirixidas á "destrución" de todos os acios inmaturos do 100% das parcelas afectadas
O mencionado artigo non especifica en que porcentaxe débese reducir a colleita. En cambio, o decreto bota por terra unha das peticións cursadas desde as denominacións galegas e que afecta a unha das recentes axudas. Trátase das subvencións para aplicar por primeira vez en España a "colleita en verde" e que basicamente consiste na "destrución ou eliminación total dos acios de uvas cando aínda están inmaturos, de maneira que se reduza a cero o rendemento da parcela".
O sector galego solicitara unha flexibilización, "para non facelo no 100% da parcela, senón só nunha parte e cunha compensación pola uva perdida". Con todo, a petición foi desbaratada e, ademais, a axuda destínase unicamente a parcelas superiores a 0,3 hectáreas, polo que a maioría dos viticultores pontevedreses quedan fóra do plan, cuxo orzamento ascende a dez millóns de euros.
Outro paquete de axudas, o de máis valor (65,5 millóns), vai destinado a financiar a "destilación de crise" para que o acohol destilado se oriente a fins industriais e enerxéticos. O problema neste caso son os importes das axudas: 40 euros por hectolitro para viños con denominación de orixe, o que implica unha rendibilidade moito menor á que se cultiva coa uva albariña. "Non nos vale para nada", sentencia o presidente do Consello Regulador.
A apertura da hostalería elevou as vendas desa canle, pero a recuperación está a ser "lenta"
Finalmente, existe unha terceira liña de axudas, valorada en 15 millóns. A súa finalidade é subvencionar o almacenamento dos caldos ata recuperar o ritmo de vendas, cun importe de axuda de 0,027 euros/hl. de viño e día de almacenamento. Con todo, de novo os morapios Rías Baixas saen perdendo. Para os brancos o período máximo de subvención é de 180 días, fronte aos 270 ou 360 días aos que poden aspirar os tintos.
O pau aos viños con selo pontevedrés culmina coa negativa do Goberno a outra petición trasladada desde as denominacións galegas para aumentar o financiamento destinado ás campañas de promoción dentro de España e a Unión Europea. En palabras de Araújo, a solicitude fixo fincapé na necesidade de subvencións para "promocionarnos dentro do mercado interior", pero esta non só foi descartada, senón que saíu escaldada co novo decreto. "Finalmente deduciron o seu importe para aumentar esas outras axudas que non temos forma de utilizar".
A apertura da hostalería significou un repunte das vendas na canle Horeca (hoteis, restaurantes e cafeterías), que antes da irrupción da covid-19 comprendía o 54% das vendas nacionais. No entanto, a recuperación neste sector "está a ser lenta" e compasada dunha consecuente redución das vendas na canle da alimentación. "O consumo en casa empeza a reducirse e empeza a aumentar na hostalería, pero aínda con moita timidez".
7.997 quilos por hectárea
O rendemento medio da última campaña situouse nos 7.997 quilos de uva por hectárea, unha media similar ao dos últimos dez anos. En cambio, o prezo medio de venda situouse nos 1,40 euros por quilo de uva, un importe superior ao de colleitas previas alcanzado grazas ao bajón de colléitaa e a alta demanda de uva.
5.177
É o número de viticultores que participaron na última vendima, na que de novo a uva albariña foi protagonista. Dos 32 millóns de quilos recollidos, o 96% correspondeuse con esta variedade, seguida de lonxe polos subtipos caíño branco (0,83%) e treixadura (0,67%). O Consello Regulador foi fundado en 1988 e actualmente o D.O. conta con 4.061 hectáreas, repartidas en 21.825 parcelas. Xera 7.600 empregos directos e 5.200 eventuais, e comprende 180 adegas que xa exportan ao mercado exterior tres de cada dez litros.
