O rastrexo dos contactos dos casos positivos de Covid-19 é moito máis complexo do que un se imaxina. é certo que hai un núcleo central de profesionais que se encarga de supervisar vía telefónica a contorna dos infectados para cortar canto antes a cadea de transmisión, pero en realidade o labor engloba a moitos outros profesionais. Segundo explica o xefe do Servizo de Alertas Epidemiolóxicas de Pontevedra, Miguel Álvarez Deza, o proceso a seguir depende do lugar e contexto no que se localice o 'paciente cero'.
Na práctica, a lista de nomes susceptibles de terse contaxiado acaba en mans da Central de Seguimento de Contactos, unha plataforma creada polo Servizo Galego de Saúde, Sergas, para vixiar se a enfermidade dá a cara na contorna dos positivos confirmados. Con todo, ata chegar a ese punto o proceso varía.
Se o caso detéctase en Atención Primaria, é o médico de cabeceira o que debe solicitar as probas oportunas (PCR con resultado en 24 horas), ordenar o illamento e configurar unha lista cos contactos estreitos que mantivo o paciente desde dous días antes da aparición dos síntomas. A continuación envíaos á mencionada Central, situada na provincia de Coruña, onde un número (variable) de operadores chaman periodicamente aos compañeiros, amigos ou coñecidos das persoas infectadas para comprobar se hai manifestacións do coronavirus.
En paralelo o médico de cabeceira supervisa ao paciente que, se se defende coas novas tecnoloxías, rexistra dúas veces ao día a súa temperatura na plataforma de teleasistencia TELEA.
O proceso cambia se os positivos se detectan no ámbito privado, por exemplo, cando un paciente recorre a un laboratorio para despexar a incerteza ou cando unha empresa examina se a enfermidade está presente no persoal. Neste caso, os laboratorios envorcan os datos a unha plataforma á que ten acceso o Servizo de Alertas Epidemiolóxicas provincial, que asume as mesmas tarefas que desempeña o médico de cabeceira cando o positivo aflora en Atención Primaria: encuestar aos pacientes positivos e emprazalos a forzar a memoria para recordar coa máxima precisión posible a lista de contactos estreitos, que novamente se deriva á Central de Seguimento de Contactos. Iso si, neste caso quen se encarga de supervisar o estado do positivo corre a cargo do médico de cabeceira deses centros privados ou, na súa falta, do equipo de prevención de riscos laborais.
O Servizo de Alertas Epidemiolóxicas, integrado na actualidade por catro médicos e unha enfermeira, tamén é o responsable de indagar onde puido chegar o virus cando os positivos xorden nos centros sociosanitarios, xa sexa unha residencia ou un centro destinado á terceira idade.
A lista de contactos dos positivos adoita incluír unha media de entre oito e dez persoas, pero o número multiplícase conforme descenda a idade. A listaxe de contactos dos máis novos adoita moito máis extenso, pero no caso da área sanitaria de Pontevedra e O Salnés non se detectou ningún rebrote relacionado con esta franxa de idade nin con ningunha outra.
PREVENTIVA. Cando os positivos son de profesionais sanitarios ou de pacientes que entran en Urxencias ou hospitalizados é o servizo de Medicina Preventiva do Área Sanitaria o que interroga á persoa contaxiada e o que confecciona a lista de contactos. O xefe do servizo en Pontevedra, Javier Paz Esquete, explica que por norma xeral a recompilación dos contactos ocasionais "é máis difícil", pero que na "lista que máis preocupa, de contactos estreitos, a identificación adoita ser boa".
E que se considera como contacto estreito? Evidentemente, os convivientes e coidadores dos positivos, así como toda aquela persoa que estivo con eles máis de 15 minutos, a menos de dous metros e sen elementos de protección nun espazo pechado. "Obviamente, o risco cero non existe e poida que o que estea 14 minutos nestas condicións tamén debese ser avaliado, pero hai que pór o punto de corte nalgún sitio", explica Paz. Nestes casos ordénase o illamento durante 14 días ou polo menos, ata que unha proba PCR confirme que están libres da enfermidade.
Un dos casos máis recentes asumidos polo servizo, correspondente a un profesional sanitario, arroxou unha lista de máis "de 40 contactos, dos que só cinco mantiveron un contacto estreito". "O número oscila moito da actividade e non é a mesma a dun sanitario que a dunha persoa encamada", conclúe.
