Se o Ministerio de Transición Ecolóxica non cambia en cuestión de días o artigo 18.4 da Lei de Cambio Climático e Transición Enerxética, para garantir que non afectará á continuidade de Ence, a pasteira procederá ao "peche inminente" da fábrica en Pontevedra.
Así de rotundo foi o órdago lanzado este venres polo presidente da firma, Ignacio de Colmenares, nunha mensaxe de vídeo trasladado ao persoal á primeira hora da mañá. O tamén conselleiro delegado confirmaba así a ameaza que un día antes trasladara a súa oficina de prensa, ao sinalar oficialmente que a empresa baralla xa posibles localizacións tanto en Brasil como en Portugal, "pero non en Galicia".
Colmenares anunciou que se trataría dun "peche ordenado" pero inmediato, e precisou que é "unha medida de responsabilidade". Segundo explicou, a obsolescencia da maquinaria, que segue pendente de recibir os investimentos paralizados desde que en marzo de 2019 o Goberno achandouse na defensa do recurso presentado contra a prórroga da concesión polo Concello e a APDR, podería provocar "un susto maiúsculo en calquera momento, que ademais pode afectar as persoas".
O plan estratéxico de Ence contemplaba investir 250 millóns ata 2023, segundo dixo Colmenares, "para reducir custos, reducir a eficiencia de todos os procesos térmicos e mellorar a sustentabilidade de Pontevedra, que quere dicir mellorar o comportamento ambiental e a fiabilidade para non ter sustos". Este investimento paralizouse en 2019 tras a violación ante a Audiencia Nacional na súa decisión sobre a prórroga aprobada polo Goberno de Mariano Rajoy en xaneiro de 2016. "Entón tiñamos en marcha 50 millóns do noso plan de investimentos e executámolos porque non somos uns piratas. Fáltannos os 200 millóns seguintes", afirmou.
E a continuación foi taxativo cos seus empregados ao explicarlles porqué non seguirán investindo: "Se nos obrigan a pechar en 2033, temos unha responsabilidade como administradores da compañía. Se non nos deixan horizonte suficiente para investir o que hai que investir e que estamos dispostos a investir, pois nos veremos obrigados a pechar a fábrica de forma ordenada pero rápida":
"O Ministerio quere pechar Ence -aseverou- e o PSOE en Galicia tamén, que non vos enganen". Cifrou nun prazo de dúas "ou tres semanas" a aprobación da lei e, aínda que portavoces socialistas e do Goberno sinalaron que o seu contido "non ten carácter retroactivo" e, xa que logo, non afectará a Ence, a opinión do máximo responsable da compañía é substancialmente distinta.
O artigo 18.4 ao que se refire Colmenares fala de que serán "nulos de pleno dereito" os actos administrativos ditados en contra do sentido da nova lei, que limita as concesións na costa a un máximo de anos que Ence cumpriría en 2033. Isto, a xuízo da empresa, deixaría sen efecto a súa actual prórroga de 60 anos.
O CEO recordou aos seus traballadores que o Consello de Estado requiriu por escrito ao Ministerio no seu ditame para que cambiase a redacción e aclarase que os seus efectos non terán carácter retroactivo sobre as prórrogas en vigor. "Tiven sete reunións co secretario de Estado para cambiar esa redacción e non quixo facelo", sinalou. "Cando di o Goberno, ou o delegado do Goberno en Galicia, que non vai pechar Ence, eu digo que este artigo é o final de Ence en Pontevedra. Como este artigo salga así, obríganos a pechar (a planta) de forma inminente".
Non é a primeira vez que Ence se pronuncia nestes termos. En marzo de 2019, durante a xunta de accionistas que aprobou as contas do mellor exercicio da historia da firma (2018), cun beneficio neto de 129 millóns de euros, os directivos da compañía advertiron ao Executivo de Pedro Sánchez que non defender a súa prórroga en Pontevedra implicaría unha paralización dos investimentos e, posiblemente, a deslocalización cara a outros países "con man de obra máis barata e madeira a mellor prezo":
Recordou entón que a planta de Lourizán dá emprego directo e indirecto a 5.500 familias de Galicia e avanzou que poderían desviar os investimentos previstos en Pontevedra á súa fábica de Navia (Asturias), como así fixeron meses máis tarde. O venres, Colmenares reiterou que seguen dispostos a investir en Pontevedra, "pero non con esta inseguridade xurídica".
A próxima xunta de accionistas, prevista o 26 de marzo, será clave para saber que decisión adoptan. A reunión dará conta dos 26,4 millóns de perdas acumulados en 2020 (fronte aos 9,2 millóns que logrou en 2019) polo afundimento do prezo da celulosa, en mínimos históricos durante case todo o exercicio.
¿Que di o artigo 18.4 da Lei de Cambio Climático?
O texto obxecto da polémica é o seguinte:
"Os prazos de duración dos títulos de ocupación do dominio público marítimo-terrestre computaranse en todo caso desde o seu otorgamiento e incluirán todas as súas prórrogas, de ser estas posibles, sen superar os prazos máximos establecidos na Lei 22/1988, de 28 de xullo, de Costas e na Lei 33/2003, de 3 de novembro, de Patrimonio das Administracións Públicas, sendo nulos de pleno dereito os actos administrativos ditados en incumprimento do previsto neste artigo".
O que pediu o Consello de Estado para aclarar que non haberá efectos retroactivos:
"... sendo nulos de pleno dereito os actos administrativos que se diten en incumprimento do previsto neste artigo".
"Xerará unha crise tan ou máis importante que a da burbulla inmobiliaria"
As advertencias do presidente da empresa, Ignacio de Colmenares e Brunet, empuxaron á sección sindical de CC OO a saír á palestra para informar á cidadanía sobre as "graves consecuencias" que implicaría o peche da pasteira. Segundo denunciou o secretario de organización, José Luís García Pedrosa, a masa salarial da empresa "supón unha maior contía que os orzamentos do Concello de Pontevedra" e, a diferenza do que ocorreu con Elnosa, as posibilidades de recolocar ao persoal son practicamente nulas. Por iso augura que o peche de Ence "vai xerar unha crise tan ou máis importante que as anteriores", en alusión ás que sufriu a comarca coa burbulla inmobiliaria e á que padece actualmente coa pandemia.
A situación levou á organización sindical a cambiar a orde das mobilizacións previstas. Así, o vindeiro venres acudirán a Madrid, para concentrarse fronte á sede do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico, e o xoves seguinte (11 de marzo) celebrarán unha marcha a pé a Santiago coa idea de concentrarse ao día seguinte fronte á sede do PSdeG. En ambas as convocatorias o obxectivo será "esixir a retirada do artigo", sinalou Ana Cedeira, portavoz do comité de oficinas centrais. "Os prazos apertan".
"CONTA ATRÁS". O traballador Rubén Fernández advertiu de que "día arriba, día abaixo" o 31 de marzo terminarán as sesións na comisión do Congreso na que se está debatendo o proxecto da lei. E que será entón cando o persoal comprobará se as emendas presentadas fornecen efecto ou, se pola contra, comezará a "conta atrás" para o peche de Ence. Na votación posterior xa non haberá posibilidade de reformar o artigo da discordia.
A falta de coñecer o articulado definitivo, o portavoz denunciou que a folla de ruta trazada do Goberno socialista "ten por obxectivo pechar Ence". Primeiro mediante o violación da Avogacía do Estado no preito da prórroga (pendente de sentenza) e logo mediante unha Lei de Cambio Climático que, a xuízo dos traballadores, "non debería ter nada que ver coa duración das concesións de dominio público marítimo-terrestre". 
Fernández engadiu que, unha vez aprobada a Lei de Cambio Climático, o Goberno creará un grupo de expertos elixidos "a dedo", que será o que decida que empresas "poidan continuar". Unha medida que, ao seu modo de ver, trata eludir a responsabilidade política de ordenar o posible peche de Ence e "mandar ao paro a 5.000 traballadores". O sindicato criticou, ademais, a estratexia do comité de empresa da fábrica (liderado pola CIG), así como a actitude de compañeiros "que diante desta dramática situación pechan os ollos". "Cando peche a empresa os que hoxe colaboran con quen nos queren pechar desaparecerán de escena e o que quedará será a cola do paro", advertiu.
Como parte aludida, o presidente do comité de empresa da fábrica, Toño Lafuente, insistiu este venres en que tanto o PSOE como os avogados contratados polo persoal din que a lei "non ten carácter retroactivo". En todo caso, cre que aos traballadores "nos puxeron prezo" e, aínda que non aclara importes, si incide en que, "se o Goberno pecha" Ence en Lourizán, "a empresa cobraría unha indemnización por lucro cesante". Por iso é polo que urxe a mesa de diálogo que propuxo o comité "para ver quen minte".
