Os concellos fan fronte á crise con investimentos millonarios

A pandemia do coronavirus supuxo un duro e inesperado pau para as arcas públicas municipais
Só os concellos de Pontevedra, Lalín e Sanxenxo mobilizaron máis de 5,5 millóns de euros
2020053012150332193
photo_camera Desinfección da contorna da residencia de Campolongo. GONZALO GARCÍA (ARQUIVO)

Non teñen capacidade nin competencia. Pero nunha crise sanitaria cuxa xestión está centralizada polo Goberno estatal, unha vez máis os concellos son os que tiveron que lidar cara a cara coas consecuencias da crise económica e social provocada polo coronavirus. Así, en pouco máis de dous meses tiveron que espremer ao máximo cada céntimo das arcas públicas municipais para facer fronte a unha grave crise social e económica que dunha ou doutro xeito trastornou os plans de toda a cidadanía e que puxo aos Gobernos locais ao temón para canalizar ao barco a bo porto e lograr que os veciños e veciñas sufrisen o menor posible as consecuencias do terremoto da covid-19.

De feito, e sempre tendo en conta a ínfima capacidade de investimento coa que contan os concellos en comparación con outras administracións, como a provincial, autonómica ou estatal, algúns municipios mobilizaron cifras millonarias para investir na pandemia, como é o caso de Lalín, que desenvolveu un plan integral para o que prevé destinar case 2,6 millóns de euros; Sanxenxo, que reservou unha partida de dous millóns para actuacións relacionadas coa covid-19; Pontevedra, cuxa investimento inicial prevista rolda o millón de euros; Vilagarcía, cuxa cantidade de diñeiro cuantificable ata o momento roldaría os 800.000 euros; e Marín, que excede o medio millón de euros.

Outros, con moita menos poboación, territorio e capacidade que estes, realizaron un inxente labor de xestión e conseguiron destinar miles de euros para loitar en primeira liña contra a pandemia.

Así, removendo ceo e terra, os concellos da provincia de Pontevedra conseguiron desde o minuto un protexer á cidadanía do virus con distintas medidas de prevención que supuxo un importante desembolso económico, sobre todo en máscaras, xeles hidroalcohólicos e desinfección das instalacións municipais, das rúas e das aldeas do rural; e reforzo da atención social para protexer aos colectivos máis vulnerables á crise sanitaria.

Cabe resaltar, con todo, que as cifras son estimativas e que o gasto para paliar os efectos da covid-19 aumentan diariamente, polo que establecer unha cifra exacta de gasto público municipal é a día de hoxe imposible. Ademais, os gobernos locais remarcan que incluso o diñeiro destinado a algunhas áreas é moi difícil de contabilizar, polo que optan por ser cautos e non ofrecer unha cantidade que podería ser errónea.

Chama a atención o incremento nos departamentos de servizos sociais en só dous meses. E é que mentres que A Estrada ha duplicado o seu investimento, de 60.000 a 120.000 euros cada mes; Cuntis, con menos de 5.000 habitantes, destinou 10.000 euros a axudas directas de urxencia social.

Pola súa banda, Cerdedo-Cotobade, que tamén incrementou o seu gasto en urxencia social, puntualizou que este departamento, que ten un orzamento anual de algo máis de 700.000 euros, está a expensas de ser destinado na integridade a atender as necesidades dos veciños en caso dun rebrote.

Por outra banda, algúns municipios, como Forcarei ou Silleda, destacan a doazón de empresas e particulares, tanto de alimentación como de hixiene para as familias de urxencia social que supuxo unha gran axuda para combater á covid-19.

AXUDAS A EMPRESAS. Unha vez atendidas xa as necesidades máis urxentes da cidadanía, varios municipios puideron facer fronte a liñas de axuda directa ao pequeno comercio, autónomos, pequena empresa e negocios do sector servizos. Este é o caso de Vilagarcía, que investiu 400.000 euros a reactivar a economía local. Silleda convocou axudas dotadas inicialmente en 302.000 euros e reservou outros 200.000 para tal fin, se a situación alargásese; Lalín contempla partidas de urxencia a pemes, comercios, hostalería e autónomos por unha contía de 800.000 euros e Ponte Caldelas, 32.000.

Pola súa banda, o Concello Bueu fixo especial fincapé en ofrecer axuda ás persoas illadas pola covid-19. Así, gastouse case 3.000 euros en facer a compra e ir á farmacia a estas persoas que non podían saír de casa. E Marín cifra en 300.000 euros o gasto de medidas para a reactivación da economía local.

Por outra banda, a xestión municipal tívose que adaptar ás novas circunstancias, e o equipo de Fernández Lores viuse obrigado a aprobar os contratos pola vía de urxencia e urxencia para dar celeridade aos traballos durante a pandemia. Este é o caso do servizo de recollida do lixo, que se viu incrementado en 45.000 euros ao mes para atender servizos que antes non había, como é a recollida de lixo personalizado nos domicilios das persoas que teñen coronavirus.

FALTA DE LIQUIDEZ. Os concellos da provincia, para aliviar a crise económica dos comercios e hostalería local, non dubidaron en suspender temporalmente o cobro de taxas e impostos municipais. Iso ocasionou nalgúns casos unha falta de liquidez dos concellos, que tiveron que recorrer a distintas fórmulas para dispor de diñeiro que tanto necesitan neste momento. O Pleno de Vilagarcía, por exemplo, aprobou a firma dunha póliza de crédito por importe de oito millóns de euros para ir facendo fronte aos gastos extraordinarios da covid-19 mentres non se recupera a liquidez.

Lalín, pola súa banda, optou por pospor obras e destinar fondos europeos e provinciais que tiña asignados a outras actuacións para dedicalas a combater os efectos da crise.

A cancelación de eventos fixo tamén que algúns concellos dispuxesen dun diñeiro que tiñan que ser investido na súa celebración. Así, Poio acordou empregar ese diñeiro, máis de 9,000 euros, a fomentar a dinamización da actividade cultural local e así contribuír a levantar a este sector para o que a crise foi devastadora.

Nunhas semanas a desescalada terminaría, pero o traballo dos concellos continuará, pero non só en canto aos servizos que xa viñan xestionando os concellos antes da crise. E é que coa covid-19 xurdiron novas necesidades de xestión. Así, o Concello de Pontevedra explica que terá que asumir algúns aspectos como son os aforamentos das zonas para as festas e vixiar máis que nunca a prevención na atención directa ao público nos espazos municipais.

Investimentos por concellos
Contabilizar a cantidade de diñeiro que os concellos tiveron que investir e que destinarán nun futuro a facer fronte á crise sanitaria e social provocada polo coronavirus non é nada fácil. De feito, hai aspectos que é imposible contabilizar e outros moitos que os municipios non puideron facilitar ao non dispor nestes momentos dos datos necesarios. Con todo, a contía aproximada dá unha idea do gran esforzo que os Gobernos locais están a facer, de xeito imprevisto, para lidar en primeira liña contra a pandemia e atender así ás necesidades básicas dos veciños e veciñas, que á fin e ao cabo é á administración máis próxima á que a cidadanía pide explicacións.

Pontevedra. O Goberno local pontevedrés destina alderedor dun millón de euros a combater a pandemia en todas as súas áreas. Cerdedo-Cotobade, pola súa banda, informa dun gasto aproximado de 185.000 euros en cinco medidas: sanitarias, sociais, educativas, laborais e loxísticas; mentres que Ponte Caldelas estima uns 98.200 euros, sendo a partida máis importante a destinada a axudas directas a autónomos e pemes, con 32.000 euros. E Poio supera os 70.000 euros de investimento estimado actual, cunha partida de 30.000 euros destinada a urxencia social, uns 35.000 a gastos relacionados con protección, tanto do persoal do Concello como dos veciños e veciñas e adecuación das instalacións municipais ás novas necesidades; ademais duns 9.000 euros á dinamización da actividade cultural.

O Morrazo. O gasto do Goberno marinense ascende a 512.500 euros, onde destaca a partida destinada á reactivación da economía local, con 300.000 euros. Pola súa banda, Bueu estima un investimento de máis de 20.000 euros, cun gasto en reforzo informático e tecnolóxico para cuestións relacionadas co teletrabajo de 5.000 euros e pouco máis de 4.000 para a desinfección das rúas e espazos de tránsito dos cidadáns.

O Salnés. Sanxenxo reservou unha partida de dous millóns de euros para actuacións relacionadas coa covid-19, aínda que aclara que parte deste diñeiro inclúese en actuacións futuras. Pola súa banda, a cantidade destinada a combater a pandemia polo Concello de Vilagarcía está preto dos 800.000 euros, onde destacan as axudas directas ao pequeno comercio, autónomos, pequena empresa e negocios do sector servizos, con 400.000 euros.

Caldas e Tabeirós. Nas comarcas do norte da provincia, Caldas e Tabeirós-Terra de Montes, o concello de Cuntis estima un investimento ao longo da crise do coronavirus de 30.000 euros, na que destacan os 10.000 euros de axudas directas de urxencia social a familias en situación de dificultade. Pola súa banda, A Estrada informa dun gasto duns 300.000 euros para EPIS, desinfección e axuda social, entre outras; e subliña un aumento de 60.000 euros do Servizo de Axuda non Fogar, que pasa de 60.000 a 120.000 euros ao mes. Para rematar, Forcarei leva gastado máis de 45.000 euros en materiais de protección e desinfección.

Deza. Lalín elaborou un plan integral para loitar contra os efectos do coronavirus a curto e medio prazo, ao que se destinarán 2,6 millóns de euros. Silleda, pola súa banda, cifra en máis de 300.000 euros as axudas para reactivar a economía pero non dispón dalgún outro dato que poida ofrecer unha cifra aproximada do investimento do Concello.

Comentarios