A demanda de tratamentos para deixar de fumar dispárase

O financiamento público provoca que o número de medicamentos dispensados no que vai de ano xa se aproxime ao total de 2019 
Una persona fumando. JAVIER CERVERA-MERCADILLO
photo_camera Unha persoa fumando. JAVIER CERVERA-MERCADILLO

Din que a vontade é o factor primordial para deixar de fumar, pero este ano está a quedar patente que o diñeiro tamén axuda a dar o paso. Desde o 1 de xaneiro o Sistema Nacional de Saúde financia a vareniclina e o bupropión, dous principios activos que contribúen a desengancharse da nicotina, e o resultado non se fixo esperar. As farmacias da provincia dispensaron desde esa data ata o 15 de febreiro 2.047 tratamentos subvencionados para deixar de fumar, unha cifra que probablemente xa supere a estas alturas do mes o total de 2019 (2.351 dispensacións).

O 97% das receitas correspóndense ás distintas modalidades de administración de Champix, o único fármaco que, segundo afirma o xefe de Neumoloxía do CHUP, Adolfo Baloira Villar, "demostrou eficacia". O seu principio activo é a vareniclina, unha molécula que se asemella á nicotina e que logra acougar o "mono", evitando os efectos nocivos do tabaco e logrando que "a dependencia física minimícese bastante".

Os estudos realizados demostraron que este medicamento multiplica case por tres o número de persoas que conseguen deixar de fumar respecto dos que non recorren ao tratamento. O único punto en contra é que ten "algúns efectos secundarios", como insomnio, dor de cabeza e incluso algún tipo de síndrome de depresión, "pero non é o habitual". "A maior parte dos pacientes tolérano bastante ben".

As farmacias da provincia dispensaron entre o 1 de xaneiro e o 14 de de febreiro 2.047 tratamentos subvencionados

INICIO DE TRATAMENTO. A elevada demanda de axuda sanitaria para plantar o tabaco abocou ao servizo de Neumoloxía a cambiar o plan de consulta da Unidade de Tabaquismo, que está coordinada por Baloira e corre a cargo de entre dous e tres enfermeiras.

O protocolo comeza coa realización duns cuestionarios, nos que, a través dunha serie de preguntas, valóranse as ganas reais do consumidor para deixar o hábito e, á súa vez, o grao de dependencia. En función dos resultados prográmase unha segunda visita, que adoita ter lugar ás catro semanas. Se a dependencia é moderada e percíbese unha gran vontade de romper co cigarro, nesa segunda visita xa se inicia o tratamento de deshabituación tabáquica, que na maioría dos casos pasa pola toma de Champix. En cambio, se se observa unha gran dependencia, posponse o inicio do tratamento ata unha terceira visita para reforzar entre medias a motivación.

En todos os casos, Baloira considera que "o fundamental é que o paciente nos vexa como un amigo que lle quere axudar e non como un inimigo", e que a contorna contribúa: "Non deben facerlles sentir culpables, é o primeiro que hai que romper".

A Unidade de Tabaquismo do CHUP avalía a vontade e a dependencia tabáquica antes de iniciar o tratamento

TAXA DE ÉXITO. Actualmente o éxito do tratamento supera levemente o 30%, polo que son maioría os que fracasan no intento. Ademais, Baloira advirte que os que recaeron teñen "menos posibilidades de facer un tratamento que sexa exitoso" e que o Sistema Nacional de Saúde só financia un tratamento, "por iso hai que escoller moi ben o momento de iniciar a deshabituación".

A Unidade de Tabaquismo asiste cada semana a unha media de entre 10 e 15 pacientes e cada ano a unha media de entre 130 ou 150 pacientes anuais novos, aos que se suman os de seguimento. A media de cigarros por individuo rolda os 20 diarios, pero tamén hai casos que consomen 40 ao día (equivalentes a dous paquetes). Por iso, ademais de seguir o tratamento e traballar a motivación, é transcendental buscar actividades para encher o tempo que se dedicaba a fumar. "O que sexa, escoitar a radio, ler o xornal, facer fotografías, facer deporte... Substituír unha cousa por outra é moi importante", subliña Baloira.

O Champix é o tratamento que demostrou maior eficacia e só se subvenciona unha vez por paciente

SEGUIMENTO. Ao principio a Unidade de Tabaquismo supervisa aos pacientes unha vez ao mes durante tres meses e logo, se todo vai ben, aos seis meses. Se ao cabo dun ano seguen sen fumar dáselles de alta, "pero sabendo que poden vir falar connosco en calquera momento, sobre todo se teñen risco de recaída". Os posibles autoengaños cúranse con probas, comprobando que en realidade os pacientes non fuman a través de medicións de monóxido de carbono, un gas tóxico que persiste uns días na xente fumadora.

Inicialmente a Unidade do CHUP administraba dose para doce semanas, logo pasou a 16 e na actualidade o doutor Baloira recomenda á maioría manter o tratamento durante 24 semanas, uns seis meses. ¿Por que? "Porque isto depende moito da dependencia tabáquica" e todo fumador sabe que deixalo, costa.

A máxima do éxito: "O que deixou de fumar non debe xamais probar un cigarro, porque o risco de caída é altísimo"

Por norma xeral, os que acceden ao tratamento (aproximadamente a metade) comezan cunha "caixa de inicio" con comprimidos de vareniclina de 0,5 miligramos para minimizar os efectos secundarios. A posología empeza cunha pastilla diaria durante tres días e continúa cunha cada doce horas durante catro días. Logo pásase á "dose de verdade", dun miligramo cada doce horas. A algúns quítanselles por completo as ganas de fumar" e outros "non notan nada". Todo depende da xenética de cada un e, sobre todo, da vontade.

A gran máxima é concisa, pero contundente: "O que deixou de fumar non debe xamais probar un cigarro, porque o risco de recaída é altísimo".

Comentarios