As sombras do peche nunca se aproximaron tanto á fábrica de Ence e un dos efectos máis inmediatos é que a incerteza que planea sobre a planta, que xa era sonora, estourou en novas dúbidas. Estas son algunhas das que están sobre a mesa.
¿Que suporía o peche para Pontevedra e a súa contorna?
Ninguén ten unha bóla de cristal que permita adiviñar o impacto do cesamento da pasteira, pero existen varios indicadores que permiten augurar que o golpe na economía local e incluso galega será notable. A planta dispón dun persoal fixo de 400 empregados aos que se unen 2.700 postos de traballo de contratistas da área industrial, loxística e do transporte, e outros 2.100 do sector forestal (segundo cifras achegadas no seu día pola compañía). A pasteira exporta o 95% da súa produción, o que xera un terzo dos tráficos do Porto de Marín. En termos porcentuais achega un 28% do PIB de Pontevedra e, segundo comunicou recentemente, só en 2020 adquiriu materiais, servizos e materia prima por valor de máis de 140 millóns de euros.
O cesamento implicaría o despedimento de 400 traballadores e a rescisión de contratos con máis de 4.000 indirectos
¿Que pasaría cos postos de traballo? ¿Cabe o traslado?
As empresas do sector forestal que achegan a materia prima poderían seguir nutrindo á empresa, que ten previsto manter e incluso ampliar o seu centro de produción de Navia. En cambio, os traballadores de Lourizán teñen o seu futuro moito máis comprometido. A empresa foi taxativa e xa dixo que "nas demais plantas da compañía non temos necesidade de máis persoal" e que a construción dunha nova planta é inviable. A empresa pecha as portas ao traslado.
¿Cal sería o futuro dos terreos de Lourizán?
Ence Enerxía e Celulosa está obrigada a reverter os terreos ao Estado nas condicións previas á súa ocupación. Fontes consultadas aseguran que esta actuación implicaría un investimento de varios centos de millóns de euros que debe asumir a compañía. O que se descoñece é cando se debería facer esta recuperación, se no momento no que renuncia a seguir ocupando os terreos ou cando caduque a concesión, actualmente prorrogada. O Goberno local ha demandado en varias ocasións a recuperación paisaxística dos terreos, pero sería unha actuación parcial. A autovía e a depuradora tamén ocupan esta franxa de dominio público marítimo-terrestre.
A empresa debe reverter ao Estado os terreos de Lourizán en circunstancias similares a antes da ocupación
¿Se o Estado reforma a Lei, que futuro lle depara a Ence?
Ence advirte de que pechará se o Estado non reforma o artigo 18.4 do proxecto da Lei de Cambio Climático. As posibilidades de que isto suceda son reducidas, pero no caso de que o Goberno ceda, ¿que pasaría con Ence? A resposta acepta variables, pero é obvio que o futuro dependería dos tribunais, que deben decidir se a prórroga vixente (concedida en 2016 por 60 anos) é legal ou non. O Concello, a APDR e Greenpeace recorrérona porque consideran que vulneran dúas normas: a Lei de Patrimonio das Administracións Públicas de 2003, que establece un tope de 75 anos, e a Lei de Costas, que establece reserva o dominio público marítimo-terrestre para as actividades que non se poidan desenvolver noutro emprazamento. Xa que logo, Ence podería seguir funcionando ata tres datas límites posibles: 2033, que é cando se cumpriría o tope de 75 anos; 2073, ano no que finaliza a prórroga vixente, ou unha vez que chegue a sentenza definitiva (a condición de que sexa favorable aos demandantes).
¿Como está a traballar a empresa na actualidade?
A empresa mantén o ritmo de produción en Lourizán, pero os investimentos previstos detivéronse en 2019, despois de que a Avogacía do Estado achandásese na defensa da prórroga. O grupo empresarial tiña previsto investir en Pontevedra preto de 250 millóns de euros para optimizar o proceso de produción entre ese ano e 2023, pero finalmente só executou as partidas reservadas para 2019. Os preto de 200 millóns restantes trasladáronse a Navia, onde están á espera de ser investidos con vistas a ampliar a capacidade de produción. Pola contra, entre 2016 e 2019, si mantivo o ritmo investidor previsto, o que se traduciu nunha inxección de 132 millóns na planta de Lourizán.
A empresa derivou preto de 200 millóns de euros comprometidos para Pontevedra a Navia tras a violación da Avogacía do Estado
¿Podería reclamar Ence algún tipo de indemnización?
Si. No caso de que os xulgados acaben anulando a prórroga concedida en 2016 polo Goberno de Mariano Rajoy, a empresa podería reclamar indemnización por lucro cesante, aínda que se descoñece que importes podería reclamar. O grupo rexistrou en 2020 unhas perdas acumuladas de 26 millóns, fronte aos 9 millóns de beneficio rexistrados en 2019.
