Foi xusto hai 850 anos cando "don Fernando, pola graza de Deus Rei das Hespañas", xunto coa súa esposa dona Urraca, firmaba un escrito "con valor a perpetuidade" que liberaba e absolvía "a todos os habitantes de Ponte Veteri, tanto presentes como futuros", dunha serie de obrigas feudais e de vasalaxe.
Esas exencións permitirían o despegue económico de Pontevedra, que daba daquela os seus primeiros pasos como cidade. Non en van, o foro que o "ilustrísimo" don Fernando, rei de León, Estremadura, Galiza e Asturias, firmou en Ciudad Rodrigo está considerado polos historiadores como a ‘acta fundacional’ da cidade.
O Foro de 1169 está considerado polos historiadores a ‘acta fundacional’ da cidade
Así, este documento xurídico permitiu a transformación de Pontevedra grazas ao desenvolvemento de actividades marítimas e comerciais vencelladas á Moureira e á restauración de camiños e pontes. De feito, as primeiras referencias á ponte do Burgo datan do ano 1165. Esta etapa de esplendor iniciada en 1161 alcanza o seu momento máis álxido en 1467, cando o rei Henrique IV lle concede a Pontevedra o privilexio de celebrar un mercado libre de impostos dun mes de duración.
Polo tanto, a Pontevedra de hoxe non se pode entender sen ese documento asinado en 1169, do que só se conserva a confirmación outorgada polo rei Afonso X O Sabio, bisneto de Fernando II, en 1264. É este último documento o que se garda no Arquivo do Museo de Pontevedra desde 1929, ano no que foi depositado polo Concello.
Só se conserva a confirmación do documento que fai en Sevilla en 1264 o rei Alfonso X
Para non deixar pasar por alto o 850 aniversario, o Concello está a poñer en marcha unha serie de iniciativas, entre as que destaca a publicación do libro ‘Estudos sobre o foro de Pontevedra: 1169’. No traballo, coordinado por Xosé Abilleira Sanmartín, participan unha ducia de expertos (Ricardo Pichel, filólogo; Marina Aurora Garzón Fernández, experta en Historia da Arte; Ana Acuña, filóloga; Mercedes López- Mallán, profesora de Historia da Arte; Anselmo López Carreira e Francisco Calo Lourido, ambos catedráticos de Xeografía e Historia; Francisco Rodríguez, autor de obras vencelladas ao Medievo; Cilia Torna; Silvia Cernadas Martínez; Lago Villaverde e Miguel García Fernández).
O resultado é un volume dunhas 80 páxinas que recollen o propio concepto de foro, analizan o reinado de Fernando II, tratan a fronteira entre Galicia e Portugal e o inicio da cidade portuaria de Pontevedra e destacan a importancia do idioma ou o protagonismo da raíña Urraca.
Dous deses expertos, o propio Xosé Abilleira Sanmartín e Mercedes López-Mayán, explican hoxe nestas páxinas a importancia e o valor do Foro de Pontevedra. Ademais, o historiador Xosé Fortes analiza outras 25 datas que, xunto coa de 1169, marcaron a historia de Pontevedra.
