O Ministerio de Transición Ecolóxica remitiu este venres á Xunta o desbloqueo definitivo do emisario submarino da Estación Depuradora de Augas Residuais (EDAR) dos Praceres, peza crave para completar o plan de saneamento integral na ría pontevedresa. O permiso de ocupación da franxa pública marítimo terrestre, 1.530 metros cadrados en total, está asinado pola directora xeral do ministerio, Ana María Oñoro Valenciano e levaba bloqueado entre trámites de ida e volta desde o 30 de maio de 2018, cando foi formalmente solicitado pola Xunta ante o Servizo Provincial de Costas, onde se pediu a concesión para ocupar a costa.
A Consellería de Obras Públicas iniciou o mesmo venres os trámites para arrincar o esperado proxecto, adxudicado por 10 millóns de euros á construtora Copasa en xullo de 2020. A intención é que a adxudicataria instale xa en abril o centro de traballo na zona, para comezar as obras en maio cos primeiros movementos de terra. Está previsto que o novo emisario sexa unha realidade este mesmo ano.
As obras coincidirán coa mellora da EDAR que está a executar Acciona desde o pasado mes de xullo e que deberían concluír este verán. En teoría, Acciona disporá logo doutros doce meses para pór a proba os tratamentos das augas residuais, que se deberían verter ao mar cumprindo todas as normativas ambientais europeas, algo que non sucede na actualidade. Por este motivo, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea abriu un expediente sancionador a España en marzo de 2016, tras unha sentenza condenatoria por incumprir os requisitos da Directiva 91/271/CEE no sistema de saneamento da costa en Pontevedra, Marín e Poio.
Foi este apercibimiento de sanción o que forzou a elaboración dun plan de saneamento integral, que pasaba por mellorar a actual depuradora, algo que culminará finalmente coa súa ampliación, a partir de 2023, e por construír este novo emisario submarino, máis longo, mellor dotado tecnicamente que o actual e que dará servizo a toda a ría.
Coas obras de mellora que se acometen agora mesmo na estación dos Praceres, os índices de contaminación das verteduras deberían quedar debidamente saneados no horizonte de 2022.
O desbloqueo do emisario completa o proxecto integral do saneamento tras moitos meses de disputas. E é que, aínda sendo unha obra imprescindible para evitar a sanción europea, Xunta e Ministerio de Transición Ecolóxica encerelláronse en discusións técnicas sobre os permisos de ocupación imprescindibles para executar esta tubaxe submarina.
A construción do emisario coincidirá co final da mellora na EDAR que executa Acciona desde xullo de 2020
Primeiro, en setembro de 2019, a Subdirección Xeral de Dominio Público Marítimo-Terrestre esixiu un plan de execución detallado das obras previstas relativas ao dragado a efectuar.
En novembro dese ano Augas de Galicia comunicou que só o contratista adxudicatario da obra sería capaz de dar resposta a tal grao de concreción requirido. Xa en marzo de 2020 remitiuse a Madrid o proxecto de licitación de emisario, co que se pretendía satisfacer as dúbidas sobre o citado plan de dragado achegado polo adxudicatario da obra. Con todo, outra Orde Ministerial de 2 de abril de 2020 deixou novamente en suspenso o informe final ata que se achegase "documentación técnica necesaria para poder emitir informe complementario ao informe de compatibilidade coa estratexia mariña da Demarcación Noratlántica".
A relación epistolar e de trasfega de documentación continuou entón con novos escritos cos que o Executivo galego tratou de liquidar todas as dificultades e acelerar o procedemento da concesión. O 12 de xaneiro de 2021, Augas de Galicia remitiu o novo proxecto construtivo do futuro emisario ao ministerio.
Finalmente, a Subdirección Xeral para a Protección do Mar da Dirección Xeral de Costas emitiu outro novo informe de compatibilidade coa estratexia mariña da demarcación Noratlántica que foi o que fixo posible outorgar a concesión.
Inicialmente, tal e como consta na documentación remitida, a Xunta poderá ocupar esta franxa costeira por 15 anos, prorrogables por outros quince, sen necesidade de abonar un canon polo goce do chan.
1ª. Outórgase por un prazo de quince (15) anos, prorrogables ata un máximo de trinta anos, se persisten as condicións de interese público que motivaron o otorgamiento.
2ª. O concesionario está exento de canon, a condición de que a xestión das instalacións se realice directamente por Augas de Galicia e non supoña unha explotación lucrativa.
3ª. O concesionario dará comezo ás obras dentro do prazo máximo de seis meses, debendo quedar totalmente terminadas no prazo de seis meses.
4ª. O concesionario está obrigado a constituír a fianza definitiva do 5% do orzamento das obras, á que se refire o artigo 88.2 da Lei 22/1988, de 28 de xullo.
A ampliación da depuradora obrigaría a ocupar terreos protexidos por Costas. A intención inicial da Xunta era aumentar a instalación hidráulica cara ao vello campo de fútbol dos Praceres, pero o rexeitamento veciñal e do Concello levou ao Goberno galego a expor que a depuradora poida crecer cara aos terreos nos que se sitúa o complexo industrial de Ence.