Bulo: nin o limón cura o cancro nin os garavanzos a depresión

A divulgadora científica Beatriz Roblesalerta sobre a desinformación en termos alimenticios, sobre todo cando esta incumbe ao tratamento das enfermidades

 

La chana masala es un plato indio elaborado a base de garbanzos y que cuenta con el limón como uno de sus ingredientes. PIXABAY
photo_camera A chana masala é un prato indio elaborado a base de garavanzos e que conta co limón como un dos seus ingredientes. PIXABAY

Os bulos máis habituais e estendidos no ámbito da alimentación son os relacionados coa curación de determinadas enfermidades como o cancro, con propiedades beneficiosas dalgúns alimentos ou incluso se di que os hai que adelgazan, pero son só iso, noticias falsas propagadas con algún fin espurio.

"Nin o limón ou o allo curan o cancro nin os alimentos con triptófano como os garavanzos melloran os síntomas da depresión", asegura nunha entrevista con Efe a tecnóloga alimentaria e divulgadora científica Beatriz Robles, profesora na Universidade Isabel I.

Robles participará este fin de semana na primeira edición de Abrente, a Alimentación e Nutrición do futuro, que se celebrará na Coruña da man de Cabreiroá e que reunirá a algúns dos mellores divulgadores científicos de España para abordar de forma amena e divertida as inquietudes máis comúns sobre alimentación saudable e os retos que se presentan a curto e medio prazo.

Cada vez preocupámonos máis pola alimentación, con todo, sostén esta experta, "estamos tan empachados que resulta difícil tomar as decisións adecuadas".

Na maioría de ocasións a desinformación ten moito que ver, pois "está moitas veces difuminada e pode distraernos; resulta moi difícil interpretar a etiqueta" dos produtos, "estánnolo pondo difícil pola publicidade", asevera.

Pero "o máis perigoso" neste ámbito son os bulos que falan de supostas propiedades curativas dos alimentos, normalmente referidos a enfermidades como o cancro onde estes enfermos buscan a esperanza que "non atopan na resposta do medicamento convencional ou que ven que o seu tratamento está limitado ou ten efectos secundarios adversos ou incómodos".

Moitos charlatáns, "coan a súa mensaxe", aproveitando a situación de vulnerabilidade destas persoas, sen evidencia científica algunha, pola contra, sería o propio médico o que pautara devandito tratamento.

A premisa do éxito destes bulos é a sinxeleza, proporcionan solucións aparentemente sinxelas como seguir unha dieta ou incorporar un alimento concreto, como o limón, a problemas complexos como o sobrepeso ou o cancro.

E tamén adoitan contar cun pouso de verosimilitud, pois enlazan as súas recomendacións con estudos científicos que supostamente os avalan, cando en realidade son de mala calidade ou están mal interpretados, polo que non serían válidos, advirte Beatriz Robles.

En sentido contrario, hai bulos que falan de alertas sanitarias que se cadra non estarían declaradas ou que a industria sanitaria utiliza compostos tóxicos como aditivos, "estas son frecuentes", engade a experta, que precisa que "canto máis grande é a empresa e máis consumido o produto, máis éxito vai ter o bulo".

Sobre o caso concreto da crise de listeria por carne mechada, Robles explica que "houbo un problema clarísimo de comunicación polas autoridades competentes" que "contribuíu á confusión"; segundo a tecnóloga alimentaria, "é máis tranquilizador dicir á poboación o que se sabe con claridade".

Para facer fronte a unha información falsa ou a un bulo, o primeiro que hai que facer é non compartila, pois os bulos teñen éxito "porque xeran unha emoción, son esperanzadores ou causan medo ou indignación, e por iso propáganse con facilidade".

Ante esta situación, di, ademais de non propagalo habería que ver se a información procede dunha fonte fiable, non de pantallazos ou audios e textos de Whatsapp, e incluso ler máis aló do titular dunha noticia para comprobar se se corresponde con ela.

No entanto, en xeral, Beatriz Robles constata a evidencia de que os españois como consumidores teñen interese en adquirir alimentos saudables, a pesar das informacións contraditorias da propia etiquetaxe, por exemplo no caso das galletas, que son un "produto insano que di que axuda a baixar o colesterol".

Por iso, á hora de facer a compra, un debe fixarse en primeiro lugar na denominación legal do produto, que non é o nome comercial senón o que figura diante da lista de ingredientes, para así evitar comprar un queixo que en realidade é un sucedáneo.

En segundo lugar, hai que ter en conta que a lista de ingredientes está en orde decreciente, polo que se ao principio hai graxas de mala calidade, fariñas refinadas ou moito azucre, o produto non é bo; e finalmente hai que ver a táboa de valor nutricional e a cantidade de graxas saturadas e de sal, se son elevadas, mellor non consumilo.

Robles contrapón o interese dos consumidores españois por unha alimentación saudable coa súa comportamento á hora para comer, porque "en xeral non o facemos ben".

"Pensamos que si –continúa–, porque véndesenos a idea de que algúns produtos son saudables cando non o son e aí temos o verdadeiro problema, se non somos conscientes non nos expomos que teñamos que facer un cambio".

As consecuencias inmediatas son a obesidade e o sobrepeso, relacionadas coa alimentación, os hábitos de vida e, en xeral, "con todas as enfermidades non transmisibles, como as cardiovasculares e a diabetes, tanto en adultos como nenos", alerta Robles, defensora da dieta baseada en froitas, verduras, legumes, froitos secos e sementes, cunha pequena porcentaxe de produtos de orixe animal.

Comentarios