Un equipo internacional de investigadores demostrou que se se aplica un anestésico pouco antes de evocar un recordo desagradable ou estresante, é posible modificar a memoria e borrar selectivamente ese recordo, o que axudará a tratar a tensión postraumática (TEPT) dun xeito efectivo e non invasivo.
O estudo, publicado este mércores en Science Advances, foi liderado polo director do laboratorio de Neurociencia Clínica do Centro de Tecnoloxía Biomédica da Universidade Politécnica de Madrid, Bryan Strange, quen fixo a investigación en colaboración con Ana Galarza, do mesmo centro.
Segundo o Instituto Nacional de Saúde Mental dos Estados Unidos (NIH), ao redor de 7 ou 8 de cada cen persoas sofren tensión postraumática nalgún momento da súa vida, sobre todo as mulleres.
A tensión postraumática prodúcese cando unha persoa vive ou presencia unha situación impactante, perigosa ou terrorífica. Esta resposta natural do organismo provoca cambios no corpo para responder o perigo inminente e para evitalo no futuro.
Con todo, aínda que a maioría das persoas recupéranse de forma natural, nalgúns casos, este trastorno pode "incapacitar ou a limitar o día a día dunha persoa", detalla en declaracións a Efe o británico Bryan Strange, tamén director do departamento de neuroimaxe da Fundación Centro de Investigación de Enfermidades Neurolóxicas.
Actualmente, o TEPT trátase con psicoterapia, medicamentos ou a combinación de ambos pero estudos recentes en animais demostraron que a memoria non é algo ríxido, senón que se pode modificar durante a "reconsolidación" dos recordos.
A memoria constrúese seguindo catro pasos: a aprendizaxe, a consolidación do apreso, o recordo -cando evocamos o apreso-, e a reconsolidación, unha fase determinante para consolidar os recordos adquiridos ou borralos da memoria.
"A reconsolidación dános un posible portal para acceder a memorias negativas. Se tes un accidente de tráfico, poderíache producir ansiedade a próxima vez que colles o volante e podería suceder que non queiras conducir un coche, aínda que diso dependa que vaias ao traballo ou leves aos teus fillos ao colexio. Se hai un xeito de reducir a memoria do accidente, poderiamos axudar a esa persoa", explica Strange.
En 2014, Strange publicou en Nature Neuroscience os resultados dun estudo con pacientes con depresión severa que recibían tratamento con terapia electroconvulsiva (TEC) e que demostraba que se podían borrar recordos de xeito selectivo antes de aplicar a descarga eléctrica.
O estudo presentaba dúas limitacións importantes: fíxose con pacientes cun trastorno psiquiátrico severo con rendemento de memoria reducido -así que non se sabía se funcionaría con persoas mentalmente sas- e utilizaba unha técnica que producía cambios no cerebro pero dun xeito máis invasivo (a TEC) que se aplica con anestesia xeral.
"Con todo, de aí xurdiu a idea de que talvez a anestesia fose parte responsable do bloqueo da memoria", afirma Strange.
En colaboración cos servizos de anestesioloxía e Gastroenteroloxía do Hospital Clínico San Carlos, Strange fixo un novo estudo para pescudar se a sedación podería interromper a reconsolidación da memoria -e os recordos negativos- e para iso utilizou a un grupo de cincuenta pacientes que tiñan previsto someterse a unha endoscopia, proba que se fai baixo sedación profunda inducida con propofol.
Os voluntarios viron diapositivas de dúas historias con contido emocional (un accidente de coche e un secuestro), as dúas cun inicio neutro, unha parte intermedia 'emocional' na que tiña lugar a acción, e un final que volvía ser neutro.
Antes de recibir unha dose intravenosa de propofol para a endoscopia, os pacientes volvían ver a primeira diapositiva dunha das dúas historias que aprenderan unha semana antes.
Vinte e catro horas despois da proba, os pacientes non só mostraban problemas para recordar a historia rememorada antes do fármaco, senón que ademais "tiñan serias dificultades para evocar a parte máis emocional da historia", destaca Strange.
O estudo, xa que logo, é unha proba de concepto que demostra que se pode modificar a memoria dun xeito non invasivo, e aínda que agora fará falta facer máis estudos sobre a súa eficacia e aplicalo en persoas con recordos reais, "é un achado importante para o desenvolvemento de terapias contra o trauma por tensión postraumática ou fobias", conclúe o médico británico.
