As primeiras semanas de confinamento en España por mor da Covid-19 provocaron impactos negativos nos fogares, incluíndo o aumento do 12% do desperdicio de alimentos, segundo un estudo.
É unha das principais conclusións publicadas na revista Science of the Total Environment por investigadores de catro entidades científicas: o grupo de Desenvolvemento de Procesos Químicos e Control de Contaminantes da Universidade de Cantabria, o Centro Tecnolóxico EnergyLab, a Rede Peruana de Ciclo de Vida e Ecoloxía Industrial (PELCAN) do departamento de Enxeñería da Pontificia Universidade Católica do Perú e a Cátedra UNESCO de Ciclo de Vida e Cambio Climático da Escola Superior de Comerç Internacional (Universitat Pompeu Fabra).
A investigación analiza dende un punto de vista ambiental, económico e nutricional a xestión dos residuos de alimentación nos fogares españois dende o 9 de marzo ata o 12 de abril, é dicir, incluíndo a semana anterior ao Estado de Alarma na que os restaurantes, bares, comedores escolares e hoteis estaban aínda abertos e as catro semanas seguintes nas que o consumo de alimentación deuse de forma maioritaria nos fogares con consecuencia do peche da actividade económica non esencial.
Para iso, o estudo emprega o análise de ciclo de vida, unha ferramenta que permite cuantificar as emisións de gases de efecto invernadoiro asociadas a toda a cadea de subministración, dende a produción do alimento polo sector primario ata a etapa de consumo e xestión dos residuos xerados, pasando polas etapas de transformación dos alimentos e a súa distribución e venda en tendas e grandes superficies.
O estudo contemplou 57 tipos de alimentos e bebidas, incluíndo carnes, peixes, froitas, cereais, verduras, doces, viño ou cervexa, entre outros, e cuxa variación no consumo durante estas semanas tamén foi abordada segundo o achegue nutricional e os seus efectos na dieta, así como no impacto económico para o peto das familias.
En concreto, os investigadores observaron un aumento do 12% na xeración de residuos procedentes da alimentación con respecto ao ano anterior, como consecuencia do traslado do consumo extradoméstico aos fogares, xeradores nese momento da maior parte do desperdicio.
Pola súa banda, o contido nutricional dos alimentos diminuíu entre un 6 e un 8% debido ao aumento do consumo de bebidas alcohólicas, doces, bocadillos e alimentos procesados nos fogares. O contido nutricional do desperdicio era maior antes do confinamiento e mostra unha paradoxa: O feito de que as cadeas de restaurantes de comida rápida usasen os seus excedentes como menús nas escolas representa un procedemento correcto en canto á xestión do desperdicio de alimentos, pero é cuestionable pola súa calidade nutricional, especialmente para nenos e familias vulnerables.
A carne vermella continuou sendo o maior contribuínte na xeración de gases de efecto invernadoiro e, xunto coa froita, as verduras e os cereais, representou o 60,2% dos residuos en termos económicos, fronte ao 47,3% antes da pandemia. En contraste, o cordeiro, o peixe fresco e especialmente as bebidas contribuíron a reducir o custo dos residuos durante o período estudado (un 12,5% fronte ao 17,6% de hai un ano), debido á menor demanda e unha moderada diminución do prezo debido á exceso de existencias.
As estimacións presentadas no artigo científico revelan que cada cidadán desbotou 4,7 € de comida á semana (7,5 € en toda a cadea de subministración) durante o período de alarma, fronte aos 3,8 € ( 6,4 € ao longo de toda a cadea) antes de pechar.
 |
| Alimentos nun supermercado. Arquivo |
Así, consideran que a redución do desperdicio de alimentos e os impactos negativos en termos ambientais e económicos implica acurtar a cadea de subministración a través dun consumo local, fresco e estacional, o que tamén suporía un coidado nutricional xeral necesario para o poboación, especialmente para colectivos vulnerables. Como exemplo, citan o caso das escolas, onde as autoridades teñen a oportunidade de mellorar a colaboración entre as cadeas de abastecemento domésticas e non domésticas ofrecendo un servizo de alimentación directo aos estudantes.
Por outra banda, reflexionan sobre o papel esencial do sector primario que require máis apoio institucional para adaptarse a novos escenarios como o causado por COVID-19, a través dunha maior dixitalización, planificación da economía ou adaptación de etiquetas.
Finalmente, conclúen que as interrupcións a curto prazo nos hábitos alimentarios inflúen nos patróns de perda e desperdicio de alimentos e que as políticas de redución de residuos deben considerar escenarios futuros de interrupción alimentaria inesperados.
