Nicoletta Gandus e Isabel Lorenzo, a esquerda e dereita, retratadas durante o encontro (L. Chapela )
Unha casualidade quixo que a exmaxistrada italiana Nicoletta Gandus atopase na localidade pontevedresa de Moaña unhas aliadas para a carreira feminista que hai meses arrincou a Casa delle Donne di Milano, que co-preside xunto a Camilla Notarbartolo.
Foi durante unha conversación informal que compartía na localidade morracense cando a exxuíza, a que en balde tratou de recusar o exmandatario italiano Silvio Berlusconi durante a instrución do caso Mills en 2008, decatouse da existencia da Asociación de Mulleres de Moaña.
As Mulleres son un colectivo que leva desde o ano 1992 ofrecendo a veciñas da localidade actividades de formación teórica e práctica e alternativas de lecer e tempo libre, entre outras, e cuxa existencia, ao parecer, interesou á exxuíza desde o primeiro momento.
Desde hai xa un par de anos, Gandus e o colectivo da Casa delle Donne de Milán tratan de pór en marcha un proxecto que, aínda que coa vista posta nunha proxección internacional, sirva como estímulo e garantía dos seus dereitos a mulleres de todas as nacionalidades na cidade.
Tras meses de traballo, a consagración dese proxecto inicial viu a luz o pasado 8 de marzo, día da inauguración oficial dun centro feminino que dá agora os seus primeiros pasos en firme. É por iso que unha iniciativa consolidada como a de Moaña, con anos de traballo ás súas costas, chamou a atención da exmaxistrada.
''Nada máis decatarse de que existiamos, comezou a preguntar e púxose en contacto connosco'', explica Isabel Lorenzo, presidenta das Mulleres de Moaña, quen celebra o ''construtivo'' do encontro. ''Sorprendeunos que unha persoa da talla de Nicoletta Gandus se interesase polo noso grupo, pero ten unha enorme humanidade e sinxeleza'', recoñece, tamén sorprendida pola súa ''enorme vivacidade''.
A propia Gandus asegura que ''se alegrou moito'', tanto de achar na súa viaxe un colectivo como o moañés como de participar nesa especie de cume entre ambas as directivas. ''A todas nos interesa estar en relación con mulleres doutras casas europeas e tecer unha rede que nos permita ocuparnos conxuntamente de temas comúns, intercambiar experiencias e coñecernos''.
Nos seus estatutos, a Casa delle Donne milanesa que co-preside a antiga maxistrada preséntase como unha asociación de promoción social e dese mesmo modo defínense, practicamente, as Mulleres que conforman o colectivo feminino de Moaña. Con todo, ambos os grupos constataron importantes diferenzas que, no seu encontro, Gandus e Lorenzo puideron compartir, contrastar e valorar conxuntamente.
''Ela quería coñecer o noso sistema de financiamento, o número de socias co que contabamos e que tipo de cursos e actividades desenvolvemos'', enumera a dirixente moañesa, pero tamén ''como tratamos as problemáticas do aborto ou a violencia de xénero, por exemplo'', a nivel social e coas socias en particular, dado que, ''a diferenza do noso caso, eses son os eixos da súa organización''.
''Un dos aspectos que máis chamou a atención a Gandus é a cantidade de homes'' -maridos e non só maridos- ''que participan activamente'' en eventos, cursos e da Asociación de Mulleres. ''A nosa é unha organización feminina, máis que feminista. Aínda que nos centremos na muller, facemos un labor social que traspasa a outros ámbitos'', explica Lorenzo. A exmaxistrada italiana coincide con ela en que a moañesa é ''unha agrupación con connotación cultural de xénero pero sen ningunha exclusión ideolóxica''.
A marcada condición feminista da formación italiana non é descoñecida para o grupo pontevedrés, pero a propia lóxica funcional de dúas formacións que operan en dous ámbitos moi distintos contraponas. Mentres a Casa de Gandus enmarca a súa actividade nunha gran cidade, a segunda de toda Italia en canto a poboación, o colectivo galego faino nun pequeno pobo mariñeiro que non supera os 20.000 habitantes.
Nese mesmo sentido, sorprendíase a exxuíza do elevado número de mulleres socias coas que conta o grupo moañés: unhas 1.900 nunha localidade tan pequena -aínda que o corazón do grupo, as máis activas, redúzase a preto de 700- fronte ás apenas 60 do colectivo italiano.
Aínda que para Gandus unha das claves está no percorrido ás costas de cada un dos grupos, moito maior no caso galego, o que está claro é que o matiz ideolóxico vertebra moitas das diferenzas entre ambos os grupos. Así mesmo, as súas perspectivas de futuro e as súas follas de ruta marcan dous camiños totalmente diferentes. Se Gandus quere ''internacionalizar'' a Casa delle Donne, ''polo menos a nivel europeo'', explica Isabel Lorenzo, as Mulleres de Moaña operan ''a un nivel local, a un nivel máis social que focalizado en exclusiva na muller'', a reivindicación dos seus dereitos e a condición feminista.
En Moaña, ademais das súas actividades para as socias, o colectivo de Mulleres organiza a Festa do Mexilón, a cita gastronómica máis importante do concello; parte do Entroido... Son as actividades polas que máis recoñecemento recibe a asociación a nivel comarcal e, con todo, ''apenas chamaron a atención'' á líder italiana, recoñece a súa homóloga galega. Gandus interesouse en especial polo funcionamento da asociación en si: cotas, cursos que se imparten, contratos do profesorado ... E, nese marco, non todo son diferenzas entre un e outro colectivo.
A propia Nicoletta Gandus percibe que ''ambos os proxectos non son moi diferentes''. Os cursos de desenvolvemento técnico e teórico para a formación das socias seguen un esquema parecido en ambos os casos. A carpintería e a fontanería son dous exemplos que oferta a agrupación moañesa e que prevé repetir a milanesa. E o mesmo ocorre cos programas culturais e artísticos: os grupos de teatro, música tradicional e baile galego das Mulleres emocionaron a Gandus.
''O noso proxecto ten o obxectivo de ser inclusivo,''- explica a exxuíza- ''de activar participación e consciencia de xénero- tamén respecto diso das diversas orientacións sexuais-, promover a cidadanía activa e valorizar os talentos e saberes femininos''. ''A Casa,'' prosegue, ''será un lugar visible e simbólico de mediación entre as mulleres e a cidade e entre as propias mulleres entre si. Actualmente, xa está a disposición doutras asociacións formais e informais presentes na cidade, en calidade de espazo de conexión''.
A escasa axuda por parte de mandatarios e a batalla que libran pola súa subsistencia financeira é unha característica que comparten ambos os grupos. Aínda que esta circunstancia parece terse convertido xa nunha constante para multitude de agrupacións, certos colectivos femininos resultan bastante incómodos e vense privados por eles de axudas a pesar do importante labor que desempeñan.
Conseguir as sedes das que gozan a Casa delle Donne e o colectivo de Mulleres de Moaña custou en ambos os casos moito suor e seguro que algunhas bágoas. No caso gallego, as cotas das socias valeron para sufragar durante anos un aluguer sen subvención, ata que, por fin, en 2013, chegou a esperada dotación dun local por parte de Novagalicia Banco. No caso da Casa milanesa, a asignación da súa sede en Vía Marsala 8 chegou a través dun ''complexo proceso de adxudicación convocado polo Goberno da cidade, no que participaron un total de 62 asociacións fincadas na cidade e que finalmente gañou'' o colectivo feminino, explica a súa co-dirixente.
Foi Nicoletta Gandus quen buscou por casualidade en Moaña boas ideas para o seu proxecto emerxente, pero tamén as veteranas Mulleres levan a súa parte deste frutífero encontro.
A Asociación feminina morracense ''nunca centrara os seus contactos noutras formacións polo feito de estar conformadas por mulleres'', recoñece Lorenzo. E, nese punto, volve pór de manifesto as diferenzas respecto ao grupo milanés, que ''prepara congresos e eventos internacionais'' e que pretende conseguir unha ''proxección mundial, polo menos europea'', explica a moañesa, invitada a algún das próximas citas da axenda da Casa milanesa.
Con todo, esa é unha das leccións que as moañesas levan da charla. A iniciativa de Nicoletta Gandus, moi agradecida polas Mulleres, tendeulles unha ponte a novos contactos e lazos de cooperación ata agora inexplorados. ''Abriunos os ollos a ver máis aló disto'', confesa Lorenzo. ''Foi importante para nós entender que hai máis, que tamén podemos facer cousas fóra e que temos moito que achegar''.
Na mesma dirección, as palabras de Gandus, a súa homóloga en Milán, instan non só as donne moañesas senón as de todo o mundo a recordar que ''incluso na diversidade dos contextos nos que operamos e da historia á que pertencemos, guiámonos por unha serie de problemas, proxectos e esperanzas comúns''.
