Un só xenotipo do coronavirus xerou o 60% dos casos a primeira semana de marzo, segundo un informe que mostra o mapa da diversidade xenómica do SARS-CoV-2, causante da covid-19, durante os primeiros tres meses da epidemia, de febreiro a abril. A investigación do consorcio SeqCovid-Spain, liderado polo Centro Superior de Investigacións Científicas (CSIC), recolleu mostras do xenoma do virus de trinta hospitais de toda España e identificou o genotipo que xerou o 30% de todos os casos secuenciados e chegou a representar un 60% a principios de marzo.
O estudo observou que a diversidade xenómica do coronavirus en España é única en Europa, e máis próxima aos genotipos do virus circulantes en Asia entre finais de 2019 e principios de 2020, segundo nun comunicado de CSIC. Este feito concuerda coa introdución temperá do virus no país, sobre todo a partir da segunda metade de febreiro, e cunha expansión moi veloz a todo o territorio nacional a final de mes.
O traballo do consorcio está liderado polo investigador do CSIC Iñaki Comas, do Instituto de Biomedicina de Valencia (IBV-CSIC), e a viróloga Mireia Coscolla, do Instituto de Bioloxía Integrativa de Sistemas (I2SysBio) do CSIC e a Universitat de Valencia. Xunto a eles está Fernando González Candelas, responsable da Unidade Mixta de Investigación en Infección e Saúde Pública da Fundación para o Fomento da Investigación Sanitaria e Biomédica (Fisabio) da Generalitat Valenciana. O consorcio aúna os esforzos de strong <>máis de trinta hospitais de toda España, así como de laboratorios de xenómica e saúde pública, e está financiado pola PTI Saúde Global do CSIC e polo Instituto de Saúde Carlos III, como maior contribuínte.
Como resultado, España é o segundo país de Europa con máis mostras do xenoma do virus recollidas, e o cuarto do mundo, con 4.244 secuencias, das cales o consorcio ha secuenciado 3.800. Gran parte do esforzo de secuenciación realizouse na fundación Fisabio pero tamén nos hospitais Gregorio Marañón de Madrid, Clínic de Barcelona, Centro de Investigación Biomédica da Rioxa, San Pedro de Logroño, Hospital de Elxe e o Universitario Son Espases de Palma de Mallorca.
As análises científicas identifican un mínimo de 519 entradas no país dentro das 2.170 secuencias do principio da epidemia analizadas pero non todas esas tiveron éxito epidemiolóxico; só unhas poucas chegaron a xerar un número sustantivo de casos, pero as poucas que callaron tiveron un gran peso na pandemia. "Entre as secuencias analizadas identificouse un xenotipo que xerou o 30% de todos os casos secuenciados, chegando a representar un 60% na primeira semana de marzo", indicou Comas.
Segundo engadiu, "unha reconstrución detallada de devandito xenotipo demostra que se introduciu múltiples veces e simultaneamente desde Italia, polo menos en Madrid e Valencia, antes de que o país transalpino dese a voz de alarma". "Ao éxito destas introducións contribuíron eventos de superdispersión, como funeral en Vitoria, que axudaron a este xenotipo concreto a manterse e expandirse rapidamente", precisou o investigador, que indicou que a alta mobilidade entre provincias "fixo o resto para que o xenotipo convertésese no máis exitoso da primeira onda en España".
As análises tamén demostran a alta efectividade do confinamento en marzo e abril, que practicamente eliminou estes xenotipos exitosos, pois non se volveron a detectar na segunda onda. "De feito, na segunda onda están a verse novos xenotipos aparecer con patróns similares aos mencionados neste traballo", segundo Comas.
O investigador advertiu de que "un das mensaxes máis importantes extraídos do informe é a necesidade de tomar medidas de restrición a tempo para conter estes xenotipos antes de que se expandan e teñan un peso tan importante na epidemia". "Como ocorre noutras partes do mundo, ao éxito destes xenotipos contribúe unha combinación de múltiples introducións asociadas a eventos de superdispersión e a unha alta mobilidade", concluíu.
O informe suxire a necesidade de implementar sistemas de vixilancia temperá que identifiquen a expansión de determinados xenotipos localmente e entre provincias, de tal xeito que se poidan tomar decisións informadas sobre as actuacións a realizar para contelos.
