"No principio —conta un dos libros da Biblia— foi a palabra" (Jn.1:1). A palabra creadora, que necesita silencio e escoita. Que vai e volve dun a outro. Que constrúe o mundo e ilumina de humanidade.
A nosa nai Grecia, punto de ruptura onde remata o mundo antigo e nace o noso, representa un momento único, un antes e un despois, un eixe da nosa cultura, un corte na historia do mundo. Alí aparece o logos, a palabra repensada, razoada, meditada, puntal da filosofía. Palabras que contan e cantan, que escudriñan a realidade. Que se visten de pensamento, de traxedia, de lenda, de comedia, de verso.
Nada que ver coa follaxe que agora, ás veces, nos invade desde tantos altofalantes que mostran ou que ocultan a realidade. Palabras que podrecen coa chuvia, que aventa o vento, que esvaran polas caudalosas cloacas das redes sociais.
Viaxan incansables as palabras na súa odisea. Desde "había unha vez..." ata a palabra fin. Aprenderon a conversar a carón do lume, a contar contos, a enfiar historias. Incendiadas pola noite, polos medos, polo viño.
Hai un cofre do tesouro que garda as grandes, fermosas palabras: amor e beleza, igualdade e fraternidade, xustiza e liberdade. E tamén hai palabras que se perden, que se malgastan, verborrea que varre o tempo do efémero. Estamos a escoitalas xusto estes días, na boca de certos gladiadores da política indíxena, máis atentos ao sangue do espectáculo que á carne e os ósos das ideas. Loitan con palabras como coitelos para vencer co rancor.
"Se abrín os beizos para ver o rostro/puro e terrible da miña patria... quédame a palabra". Duras, fermosas palabras de Blas de Otero. Que firen, que curan, que afondan na terra e viaxan incesantemente cara aos outros. Que crean historias de amor, medran co odio, acenden pasións. Tamén son palabras. E ás veces, condénsanse no pesimismo do refraneiro.
As palabras veñen estes días vestidas coa música de Sabina, da man dos medos e dos virus que roubaron outro mes de abril. E florecen neste mes de maio de frores cuberto, onde os versos de Curros Enríquez cantan na voz de Luis Emilio Batallán nunha das máis fermosas cancións galegas.
Todas as palabras trazan o camiño das mulleres, dos homes nas encrucilladas da historia. Andan agachadas nos libros ou ciceladas en pedra. Desde os almacéns da memoria ábrense paso ata os beizos.
Así que non queda outra que seguir arrincando as palabras dos libros, das estanterías do cerebro. Ou extraelas da mina dos dicionarios. Ou atesouralas na cova do tesouro das bibliotecas públicas. Ou degustalas na boca. E seguir sementando palabras. Ata que outros recollan a colleita e volvan sementalas.
"Se perdín a voz na maleza... Se seguei as sombras en silencio... Se abrín os beizos ata desgarrarmos... Quédame a palabra".
