Opinión

Conto negro de Xoves Santo

EXISTE A inercia de representar a década dos oitenta como unha película con banda sonora de Mecano (do Mecano de antes de 'Aidalai' e toda esa intensidade, ollo). Se me deixasen elixir, tiraría por La Polla Records —'Carne para la picadora', 'No somos nada'—, o 'No controles' e 'Voy a mil' de Olé Olé (con Vicky Larraz, esa deusa) ou 'Fai un sol de carallo' dos Resentidos. E calquera de Los Ilegales: "El norte está lleno de frío/ y siempre llueve en domingo./ La Policía está en peligro/ y siempre hay detenidos", por poñer un caso.

Astano, Ascon, Barreras, Vulcano, Ensidesa, Hunosa, Altos Hornos, Euskalduna... Puideron ser Ferrol ou Vigo. Avilés, Mieres ou a marxe esquerda da ría de Bilbao, pero a reconversión da miña infancia foi a de Forjas y Aceros e Cenemesa, en Reinosa. Sur de Cantabria. Aos pés do pico Tres Mares; a carón de Fontibre. Bendito lugar de orixe das galletas campurrianas, o xentilicio da metade da miña carga xenética.

Antes de ver sequera a primeira camisola coa cara estampada do Che Guevara, escrutárame o holograma do rostro barbado de Gonzalo Ruiz nunha parede. As pintadas dicían: "Felipe, nos debes una vida", e o curmán máis novo de miña nai, cando saía da escola, rescataba da neve as pelotas de goma que levaban semanas a impactar sobre os corpos de rapaces pouco máis vellos ca el. Souvenirs dun mundo que se esfarelaba. Unha evidencia para levar no peto daquelas barricadas, das estradas cortadas e das hostias sobre estudantes de BUP e FP no parque de Cupido.


A reconversión da miña infancia foi a de Forjas y Aceros e Cenemesa, en Reinosa, na primavera de 1987


O Xoves Santo de 1987, Reinosa foi un estado de excepción. Non é un falar. "Resultado: victoria gubernamental. Clave: contundencia de las fuerzas del orden", recolle o portal de historia bélica Batallasdeguerra.es. Mil trescentos gardas civís dos de Barrionuevo e Roldán. Douscentos patrol. Vinte e unha tanquetas. Dous helicópteros. Un camión blindado. Unha carga que comezou co asubío do talgo que chegaba á estación de tren e que se prolongou ata a madrugada. Diego Ruiz contaría ao día seguinte en El Diario Montañés que, "momentos antes de la refriega", entraban na campa "botellas y botellas de alcohol para entonar a los guardias".

O Xoves Santo de 1987, os fregreses que saían da celebración da Última Cea recibiron tremendas malleiras no adro da igrexa parroquial. Unha bomba de fume lanzada desde unha tanqueta prendeulle lume á funeraria. As anciás tiraban ladrillos e bombonas de butano desde as casas, e foron detidos o dono e dous empregados dun comercio de roupa, un vendedor ambulante e ata unha muller que pasaba por alí. Así, ata máis de sesenta persoas. A xornalista Marosa Montañés relataba para Radio Nacional como unha tanqueta chegaba ao campo de fútbol no que estaba a xogar como local o Naval e parou o partido. Como a Garda Civil entraba no ambulatorio da Seguridade Social para cachear xente —"incluidas las señoras"—, porque había mozos e mozas con tiracroios. "La defensa de la población civil fue con tirachinas, te puedes imaginar la desproporción", comentaría 25 anos despois nunha entrevista Montañés, a quen o seu relato da primavera campurriana de 1987 lle supuxo ao rematar ese mesmo verán unha marcha forzada de Cantabria como informadora.

O Xoves Santo de 1987, Gonzalo Ruiz, un obreiro de Forjas y Aceros de 32 anos, foi ferido de morte cando se refuxiaba dos pelotazos de goma dos gardas no garaxe da súa casa. Os botes de fume lanzados nun espazo pechado provocáronlle danos respiratorios irreversibles; os golpes, unha fractura nasal e contusións. O corpo mancado de Gonzalo Ruiz quedou abandonado na beirarrúa. Foi dado de alta tres veces antes de ingresar en Valdecilla, onde falecería vinte días despois. A súa viúva e a súa filla marcharon para sempre de Matamorosa, a vila ás portas de Reinosa onde un día a familia fora feliz.

A reconversión industrial atopoume na catequese da miña primeira comuñón. Reinosa foi o anticipo dos estertores da Guerra Fría, a buguina da fin da historia, o tempo no que malamente comprendes que é a túa xente a que está a perder a batalla. En 1987, vin no cine Roxy de Santander 'Sufre, mamón', a peli dos Hombres G; non estaba recomendada para menores de trece anos e tivo que acompañarme meu pai, o pobre. Asistín á miña primeira galerna e o Racing baixou a Segunda na zarapallada aquela do play off. Houbo eleccións municipais, autonómicas e europeas: a sintonía de Alianza Popular remedaba 'The Final Countdown', de Europe.

A faciana de Gonzalo Ruiz nos muros foise esvaendo e con ela desaparecía a memoria da primavera campurriana.

Comentarios