Opinión

Un recordo de Man

ENTRE A oferta de novidades literarias deste verán atópase unha novela cuxo protagonista ha resultar paradoxalmente familiar a moitas persoas. Trátase de ‘O viaxeiro radical’, de Xerardo Quintiá. A narración xira arredor de Manfred Gnädinger, máis coñecido como ‘o alemán de Camelle’, un personaxe singular que prendeu, como vexetación mariña, nas rochas escarpadas da Costa da Morte. O artista ermitán, que escolleu a natureza como lugar e materia, é por vez primeira abordado desde o punto da ficción narrativa, pois o que Quintiá elabora é unha historia a partir dalgúns datos reais, como a procedencia alemá, conflitos cos veciños ou a súa morte, e outros de ficción. Entre estes últimos destaca a reconstrución da vida do Man anterior a Camelle, con elementos de gran rendibilidade narrativa como a figura dun pai autoritario e dun irmán co que mantén un vínculo especial, conformando unha sorte de Vincent-Theo Van Gogh. O libro emprega como fío para a súa costura o motivo universal da viaxe: a física, que ten como destino a Costa da Morte, e a interior, que ten como destino o propio Man. A arte e a súa función ocupan tamén un importante espazo nunha novela de lectura amena e suxestiva que permite apreciar o brillo e a complexidade dun home excepcional na nosa xeografía e un artista singular nas páxinas da historia.

A do alemán de Camelle pode ser entendida ademais como un anaco de historia recente de Galicia. A primeira referencia que lembro ler sobre Man foron unhas fermosas liñas de Manuel Rivas recollidas en ‘Galicia, el bonsai atlántico’ (1989). O escritor facía nelas unha recensión impregnada de brisa e de salitre que, alén de reparar nun personaxe envolto na lenda, poñía en valor a súa obra. Da miña visita ao museo de Camelle lembro, alén do desafío das arquitecturas insólitas, unha pel curtida como se por ela levasen pasado séculos, e o empeño por estabelecer un diálogo igualmente espido entre a súa obra e o público, empregando como única ferramenta un lapis e un papel. A Man asocio tamén os días escuros que seguiron ao afundimento do Prestige e á catastrófica xestión do accidente. O seu museo cuberto polo chapapote foi para min, xunto coa das mans mariñeiras apañando os restos do verquido no mar, unha das imaxes máis poderosas do triste, e ás veces esquecido, episodio. Sinbad, o personaxe que Cunqueiro colleu emprestado de ‘As mil e unha noites’ para a súa novela ‘Se o vello Sinbad volvese ás illas’, morreu no momento no que perdeu a capacidade de soñar historias que fascinasen a súa comunidade. Non resulta estraño que Man, recreado agora no libro de Xerardo Quintiá, morrese un mes despois de que o fuel do barco destruíse a obra que levantara con perseveranza ao longo da súa vida.

Comentarios