Facer coincidir o Día da Poesía coa chegada da primavera pode semellarnos moi acaído e seguramente o é. Bécquer vía na existencia da segunda a supervivencia da primeira ('Mientras haya en el mundo primavera / ¡Habrá poesía!'). Porén, gusto de lle dar a volta a estes versos, acaso imbuída duns ben coñecidos versículos do Evanxeo de San Xoán: "Por medio dela (da Palabra) fíxose todo e sen ela non se fixo nada de canto se fixo"; así que, mentres haxa no mundo poesía, Palabra de palabras, haberá primavera.
Conmemorouse o pasado día 21; secasí, hoxe é o 24 e abofé que me interesa ben máis a efeméride desta xornada. Coido que foi en 2011 cando se celebrou por vez primeira o Día Internacional para o Dereito á Verdade en Relación coas Violacións Graves dos Dereitos Humanos e para a Dignidade das Vítimas. Acontecía trinta e un anos despois do asasinato de Monseñor Óscar Arnulfo Romero, promotor e defensor dos dereitos humanos en El Salvador, o mesmo país en que nove anos máis tarde habían morrer tamén de morte matada e polos mesmos motivos o filósofo Ellacuría e outros cinco xesuítas, así como dúas mulleres ás que a mala sorte situou no escenario do crime.
"A verdade padece, mais non perece", dixo Santa Teresa de Ávila. Ben o sabía a que, pola súa condición de cristiá nova (descendente de xudeus conversos), tiña que se tentar en canto facía ou declaraba. Neste caso, o perigo viña da Inquisición, mal chamada Santa, un negociado, se se me permite a expresión, da entidade, a Igrexa, que ha había nomear doutora en 1970. Cómpre recordar que a Universidade de Salamanca xa o fixera en 1922, en sesión presidida por Unamuno.
Por aquí, para certos partidos, o dereito á verdade semella caducar cos anos. A guerra que algún político cualificou de batallitas de los abuelos segue sen se someter, como tal, ao tribunal da verdade histórica. Sangra que o candidato na rocambolesca moción de censura de Vox, fixera unha non tan velada alusión á II República, xustificando co seu suposto caos a guerra e a ditadura.
Teño citado cen mil veces as palabras do romántico inglés John Keats, así que o farei unha vez máis: "Só a verdade é beleza e só a beleza é verdade". Daquela, coido que non é errado dicir que, se a poesía persigue a beleza, con primavera ou sen ela, a poesía tamén ten que ser verdade. A verdade do que é e do que foi, con todo o que iso ten de procura e de imperfección; mais, sobre todo, de Norte cara ao que camiñar.
Oxalá que as palabras tivesen a capacidade de se negar a seren utilizadas a prol de argumentos falaces ou en aras da inxustiza. Oxalá que todas fosen palabras de honor. Oxalá poesía. Oxalá.
