NA CLASE de Lingua Española da promoción de 1996 de COU do Instituto Meendiño de Redondela intentabamos non incorrer en yeísmo. A profesora Dolores Lería encargábase do asunto. Dolores era unha mestra que marcou unha época para moitos alumnos do centro e seguramente para calquera bo estudante de Secundaria que estivese á súa disposición. Tiña un avó que lle lembraba que non confundise os ll cos y ao pronunciar en castelán. Aquela idea metéuselle no tuétano. E desde entón adicouse a inculcarllo, sen éxito, aos rapaces que estivemos ao seu cargo durante os seus anos de maxisterio.
A Dolores conducía un Mercedes enorme que chamaba máis a atención cas súas xeniais ideas sobre o yeísmo. Non vén ao caso, pero quería dicilo. Entre outras cousas tamén nos obrigaba a levar un caderno no que fosemos actualizando o temario que explicaba e os deberes que debiamos facer. De vez en cando solicitaba cadernos ao azar para comprobar se cumpriramos co pactado.
-¿Has hechos los deberes, Susana?- preguntoulle un día a unha compañeira. A Susana respondeu como é debido, con escusas baratas: "Estuve enferma"…
"¿De dónde vienes? Manzanas traigo", espetoulle Lería. Todos, menos a Susana, quedamos mirando con cara de micos. Non entendiamos nada. "Te pregunto una cosa y me respondes con otra. No sabes la historia de la madre que preguntaba a su hijo. ¿De dónde vienes? Y él respondía Manzanas traigo. No me hagas igual".
Aprendemos unha gran lección. Meses despois, en plena época de análise de oracións, a profe pillou por banda a Óscar, un tipo de Vilar de Infesta. O Óscar era dos que se engominaba para peitearse, xa en 1995. Era un repetidor moi simpático, que tiña carné e conducía un Renault 19 branco, vestía xerseis de pico e camisas. Era bastante intelixente, pero máis nugallán aínda, o que lle impedía, isto último, avanzar pola liña recta do señor.
Lería retiroulle o caderno para comprobar como andaba de frases, pero en Vilar non se comía morfosintaxe. Así que Óscar comezou a rañar o pelo con preocupación ante a inminente pregunta. Dolores non atopou nada. "¿Dónde están tus frases, Óscar?" El baixou a cabeza a acabou farfullando entre dentes. "Manzanas traigo".
A clase escachou coa risa. Ata á propia Dolores se lle escapou unha mueca amable coa xenialidade do rapaz, o que non impediu que tivese que papar unha boa bronca por non cumprir cos seus compromisos estudantís.
Aquel día o Óscar demostrou que tiña todo no seu sitio, carisma de abondo para ser político e ademais as dotes que as persoas do poder posúen para esquivar as balas. O que xa non sei é se ademais dispuña da capacidade de traballo que require tal profesión.
Perdinlle a pista completamente, pero non me estrañaría acabalo vendo como alcalde ou cabeza de lista nalgún concello deses mundos divinos.
Agora que estamos xa en campaña electoral, e que Rafa, Lores, Rei, Rey (suponse) e Tino van posicionándose cara a Alcaldía de Pontevedra, escoitarán moitas respostas, pero poucas ou case ningunha ás preguntas que se fixo vostede.
Responder doutra maneira forma parte do estilo de vida da nosa dialéctica política: darlle a volta á esencia das dúbidas e demandas da cidadanía, retorcer os argumentos. Por iso lle recomendo que analice ben quen é cada quen e que significará o seu mandato. Non se deixe enganar. Que non lle traian Manzanas onde vostede reclamou respostas.
